คำฝอย สมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ ดอกคำฝอยนำมาทำชา และ ผลิตภัณฑ์หลากหลาย ต้นคำฝอยเป็นอย่างไร สรรพคุณลดไขมันในเส้นเลือด ขยายหลอดเลือด โทษของคำฝอย มีอะไรบ้าง
ต้นคำฝอย ภาษาอังกฤษ เรียก Safflower พืชตระกูลเดียวกับต้นทานตะวัน ชื่อวิทยาศาสตร์ของคำฝอย คือ Carthamus tinctorius L. สำหรับชื่อเรียกอื่นๆของคำฝอย เช่น คำยอง คำหยอง คำหยุม คำยุ่ง ดอกคำ หงฮัว คำทอง เป็นต้น
ดอกคำฝอย เป็นสมุนไพรยอดนิยม มีการนำเอาดอกคำฝอยมาแปรรูป หลากหลาย เช่น ชาดอกคำฝอย น้ำมันดอกคำฝอย ยาแคปซูลดอกคำฝอย เป็นต้น รวมถึงทำสีผสมอาหาร ให้สีส้ม สรรพคุณขึ้นชื่อของดอกคำฝอย คือ ช่วยลดความอ้วน บำรุงเลือด ป้องกันโรคหัวใจ และ ลดไขมันในเส้นเลือด เป็นต้น
ดอกคำฝอยในประเทศไทย
สำหรับดอกคำฝอยในประเทศไทย มีการใช้ประโยชน์จากดอกคำฝอยหลากหลาย โดยนำมาแปรรูป เช่น ทำชา ทำสีผสมอาหาร ทำแคปซูน หรือ สะกัดเอาน้ำมันดอกคำฝอย แหล่งผลิตดอกคำฝอยที่สำคัญของประเทศไย อยู่ทางภาคเหนือ อำเภอพร้าว อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ และ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย
ลักษณะของต้นคำฝอย
ต้นคำฝอย พืชล้มลุก ขนาดเล็ด มีถิ่นกำเนิดในประเทศเขตร้อน แถบตะวันออกกลาง เป็นพืชอายุสั้น ทนแล้งได้ดี และเจริญเติบโตในพื้นที่ความสูงต่ำกว่า 1,000 เมตร ชอบดินที่มีการระบายน้ำได้ดี ลักษณะของต้นคำฝอย มีดังนี้
- ลำต้นคำฝอย ความสูงประมาณ 100 เซนติเมตร ลักษณะลำต้นเป็นสัน แตกกิ่งก้านสาขามากมาย
- ใบคำฝอย เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับตามกิ่งก้าน ลักษณะของใบคล้ายรูปหอก ขอบใบหยัก ปลายใบเป็นหนามแหลม ใบสีเขียว
- ดอกคำฝอย ลักษณะดอกเป็นช่อ ดอกออกที่ปลายยอดของลำต้น ลักษณะดอกกลม กลีบดอกเป็นสีเหลือง กลีบดอกแก่จะเปลี่ยนเป็นสีส้ม
- ผลคำฝอย เจริญเติบโตจากดอก ลักษณะผลคล้ายรูปไข่ ผลเบี้ยวๆ สีขาว เป็นผลแห้งไม่แตก
- เมล็ดคำฝอยอยู่ในผลคำฝอย เมล็ดเป็นรูปสามเหลี่ยม ลักษณะยาวรี เปลือกแข็ง สีขาว
คุณค่าทางโภชนาการของคำฝอย
สำหรับการใช้ประโยชน์ในการรับประทานคำฝอย นิยมรับประทานดอกคำฝอย นักโภชนาการได้ศึกษาคุณค่าทางโภชนาการของดอกคำฝอยมีดังนี้
คุณค่าทางโภชนาการของดอกคำฝอย ขนาด 100 กรัม มีสารอาหารสำคัญ ประกอบด้วย โปรตีน กากใยอาหาร ธาตุแคลเซียม ธาตุแมกนีเซียม ธาตุเหล็ก สารคาร์ทามีดีน ( carthamidine ) และ สารคาร์ทามีน ( carthamine )
น้ำมันจากดอกคำฝอย มีสารเคมีสำคัญ ประกอบด้วย กรดไขมันไลโนเลอิก (Linoleic Acid) และกรดโอเลอิก (Oleic Acid) กรดปาลมิติก (Palmitic Acid) กรดสเตียริก (Stearic Acid)
เมล็ดของดอกคำฝอย มีสารในกลุ่มลิกแนน ไกลโคไซด์ (Lignan Glycoside) และ สารเซโรโทนิน (Serotonin)
สรรพคุณของคําฝอย
สำหรับการใช้ประโยชน์จากดอกคำฝอย ด้านการบำรุงร่างกายและการรักษาโรค สามารถใช้ประโยชน์จาก ดอก น้ำมันเมล็ดดอกคำฝอย ผล และ เมล็ด สรรพคุณของคำฝอย มีดังนี้
- น้ำมันเมล็ดคำฝอย สรรพคุณช่วยลดไขมันในเส้นเลือด ป้องกันไขมันอุดตันในเส้นเลือด รักษาโรคผิวหนัง ช่วยแก้ฝี รักษาโรคไขข้ออักเสบ มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรีย
- เมล็ดคำฝอย สรรพคุณช่วยขับเสมหะ เป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยบำรุงโลหิตประจำเดือนของสตรี ช่วยขับระดูโลหิตประจำเดือนของสตรี แก้ปวดมดลูก แก้ปวดบวมอักเสบ
- ดอกคำฝอย สรรพคุณช่วยลดไขมันในเส้นเลือด ป้องกันไขมันอุดตันในเส้นเลือด ช่วยลดความอ้วน ช่วนระงับประสาท บำรุงระบบประสาทและสมอง ช่วยรักษาโรคฮิสทีเรีย ช่วยขยายหลอดเลือด บำรุงเลือด ช่วยสลายลิ่มเลือด เป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยขับเหงื่อ ช่วยลดไข้สำหรับตรีหลังคลอด ช่วยลดไข้ ช่วยลดน้ำมูก ช่วยบำรุงโลหิตประจำเดือนของสตรี ช่วยขับระดูโลหิตประจำเดือนของสตรี แก้ปวดประจำเดือน ช่วยขับน้ำคาวปลา แก้ปวดบวมอักเสบ รักษาตาปลา รักษาแผลกดทับ มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรีย
โทษของต้นคำฝอย
การใช้ประโยชน์จากคำฝอย มีข้อควรระวังในการใช้สมุนไพรจากคำฝอย ดังนี้
- การรับประทานดอกคำฝอย อย่างต่อเนื่องในปริมาณมากเกินไป อาจทำให้อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย และ มีอาการวิงเวียนศีรษะ
- การรับประทานดอกคำฝอย ในระหว่างมีประจำเดือน อาจทำให้มีประจำเดือนมากกว่าปกติ
- สำหรับสตรีระหว่างการตั้งครรภ์ ไม่รับประทานดอกคำฝอย เพราะ ดอกคำฝอยมีสรรพคุณช่วยขับประจำเดือน อาจทำให้แท้งลูกได้
