หม่อน หรือ มัลเบอร์รี ใบหม่อนใช้เลี้ยงตัวไหม ต้นหม่อนอายุยาวนานถึง 100 ปี ผลหม่อน คุณค่าทางโภชนาการสูง ลักษณะของต้นหม่อน เป็นอย่างไร สรรพคุณของหม่อน โทษของหม่อน
สำหรับการเลี้ยงไหม ใบหม่อมมีความสำคัญ ใบหม่อนเป็นอาหารของหนอนไหม หม่อน หรือ มัลเบอร์รี่ ( Mulberry ) ยังเป็นผลไม้ คุณค่าทางโภชนาการสูงมีประโยชน์ต่อสุขภาพ ชาใบหม่อนเป็นสมุนไพรชั้นยอด
ต้นหม่อน หรือ ต้นมัลเบอร์รี่ ( Mulberry ) ชื่อวิทยาศาสตร์ของหม่อน คือ Morus alba Linn. ชื่อเรียกอื่นๆของหม่อน เช่น มอน ( อีสาน ) ซึงเฮียะ ซึงเอียะ (แต้จิ๋ว) ซางเย่ (จีน) เป็นต้น
ชนิดของต้นหม่อน
สำหรับต้นหม่อนมี 2 ชนิด คือ หม่อนกินผล เรียก Black Mulberry ผลโต ผลสุกสีดำ รสเปรี้ยวอมหวาน และ หม่อนเลี้ยงไหม เรียก ( White Mulberry ) เป็นหม่อนใบใหญ่ ใบหม่อนนำมาให้หนอนไหมรับประทาน เพื่อนำเส้นใยไหมมาใช้ประโยชน์นำมาทำสิ่งทอ
ลักษณะของหม่อน
ต้นหม่อน ถิ่นกำเนิดอยู่ที่ประเทศจีนตอนใต้ และ เทือกเขาหิมาลัย เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง พบได้ทั่วไปในป่าดิบในประเทศไทย และ ต้หม่อนกินใบปลูกมาในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ลักษณะของต้นหม่อน มีดังนี้
- ลำต้นหม่อน ลำต้นตั้งตรง สูงประมาณ 2 เมตร แตกกิ่งก้านไม่มาก เปลือกลำต้นเรียบ สีน้ำตาลแดง มีเส้นแตกที่เปลือกผิว
ต้นหม่อน - ใบหม่อน ลักษณะเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับตามกิ่ง ใบเป็นรูปไข่ ปลายใบแหลมยาว สีเขียว ขอบใบหยักเว้าเป็นพู ใบค่อนข้างหนา หลังใบสากระคายมือ
- ดอกหม่อน ลักษณะดอกออกเป็นช่อ ดอกออกตามซอกใบและปลายยอด ดอกเป็นรูปทรงกระบอก กลีบดอกสีขาว
- ผลหม่อน เจริญเติบโตจากดอก ผลออกเป็นกระจุก ตามซอกใบ ลักษณะผลเป็นรูปทรงกระบอก ยาวประมาณ 2 เซนติเมตร ผลสดสีเขียว ผลสุกเป็นสีม่วงแดง เนื้อผลนิ่ม ฉ่ำน้ำ รสเปรี้ยวอมหวาน
คุณค่าทางโภชนาการของหม่อน
สำหรับประโยชน์ของหม่อนด้านการบริโภค นักโภชนาการได้ศึกษาคุณค่าทางโภชนาการของใบหม่อนและผลหม่อน โดยคุณค่าทางโภชนาการของหม่อน มีดังนี้
คุณค่าทางโภชนาการของใบหม่อน ขนาด 100 กรัม มีสารอาหารสำคัญ ประกอบด้วย โปรตีน 22.60 % คาร์โบไฮเดรต 42.25 % และ ไขมัน 4.57 % มี กรดอะมิโน 18 ชนิด อีกทั้งยังอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุต่าง ๆ โดยเฉพาะแคลเซียมที่สูงเป็นพิเศษ มีสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น โพลีพีนอลรวม เควอซิติน เคม-เฟอรอล และรูติน
คุณค่าทางโภชนาการของผลวหม่อน ขนาด 100 กรัม มีสารอาหารสำคัญประกอบด้วย โปรตีน 1.68 กรัม คาร์โบไฮเดรต 21.35 กรัม ไขมัน 0.47 กรัม กากใยอาหาร 2.03 กรัม แคลเซียม 0.21 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 0.07 มิลลิกรัม เหล็ก 43.48 มิลลิกรัม วิตามินซี 25 มิลลิกรัม วิตามินเอ 50.65 มิลลิกรัม วิตามินบี1 3.66 มิลลิกรัม วิตามินบี2 930.10 มิลลิกรัม วิตามินบี6 6.87 มิลลิกรัม กรดโฟลิก 3.42 มิลลิกรัม
สารสำคัญต่างในหม่อน มีมากมาย ดังนี้
- ผลหม่อน มีสารanthocyanin
- ใบหม่อน มีสารต่างๆ เช่น flonoid phytoestrogen , triterpene , ceramide , mulberroside , kuwanon L , ulberrofuran A , sangenone C
- กิ่งและลำต้นหม่อน มีสารต่างๆ เช่น 2-oxyresveratrol , mulberroside F
สรรพคุณหม่อน
สำหรับการใช้ประโยชน์จากหม่อน ด้านการบำรุงร่างกายและการรักษาโรค สามารถใช้ประโยชน์จาก ผล ใบ กิ่งและลำต้น สรรพคุณของหม่อน มีดังนี้
- ผลหม่อน สรรพคุณช่วยป้องกันเลือดออกตามไรฟัน แก้กระหายน้ำ ป้องกันมะเร็งที่ระบบทางเดินอาหาร
- ใบหม่อน สรรพคุณช่วยผ่อนคลาย แก้ร้อนใน แก้กระหายน้ำ รักษาไข้หวัด แก้ปวดหัว แก้เวียนศรีษะ แก้ไอ แก้เจ็บคอ แก้คอแห้ง ป้องกันมะเร็ง ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ลดการเสื่อมสภาพของเซลล์ รักษาเบาหวาน ลดน้ำตาลในเลือด ลดคลอเลสเตอรอลในเลือด ป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด ลดความดันโลหิต ต้านเชื้อแบคทีเรีย แก้ท้องเสีย
- กิ่งและลำต้นของหม่อน สรรพคุณบรรเทาอาการปวดตามข้อและกล้ามเนื้อ ลดอาการมือเท้าเป็นตะคริว
โทษของหม่อน
สำหรับหารใช้ประโยชน์จากหม่อน มีข้อควรระวังในการใช้ประโยชน์ โทษของหม่อน มีดังนี้
- ใบหม่อน สรรพคุณช่วยลดความดันโลหิต สำหรับผู้ป่วยภาวะความดันต่ำ ไม่ควรบริโภคหรือใช้ประโยชน์จากใบหม่อน
- ใบหม่อนสรรพคุณลดน้ำตาลในเลือด สำหรับผู้ป่วยที่กำลังผ่าตัด ควรงดการกินใบหม่อน เพราะ อาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ มีผลเสียต่อการห้ามเลือด
หม่อน หรือ มัลเบอร์รี พืชพื้นเมือง ใบหม่อนใช้เลี้ยงตัวไหม ต้นหม่อนอายุยาวนานถึง 100 ปี ผลหม่อน ก็มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ลักษณะของต้นหม่อน เป็นอย่างไร สรรพคุณของหม่อน โทษของหม่อน
