เยื่อหุ้มสมองอักเสบ เกิดจากการติดเชื้อและอุบัติเหตุที่สมองอย่างรุนแรง อาการปวดหัวอย่างรุนแรง ชักเกรง คลื่นไส้อาเจียน คอแข็ง ไม่ควรเขย่าเด็กอ่อน อันตรายถึงชีวิต
โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ( Meningitis ) คือ ภาวะการติดเชื้อโรคต่างๆ เช่น เชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย หรือ เชื้อรา บริเวณเยื่อหุ้มรอบสมองและไขสันหลัง รวมถึงการกระแทกอย่างรุนแรงที่สมอง ทำให้เยื่อหุ้มสมองอักเสบ อาการนี้พบมากในเด็กอ่อน เด็กเล็ก วัยรุ่น จนถึงวัยผู้ใหญ่ ลักษณะของอาการ ปวดศีรษะ คอแข็งขยับไม่ได้ และมีไข้ ซึ่งเยื่อหุ้มสมองอักเสบบางชนิดอาจเป็นอันตรายร้ายแรง
โรคที่พบได้ทุกเพศทุกวัย เนื่องจากเป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อที่เยื่อหุ้มสมอง เยื่อหุ้มสมองเป็นเนื้อเยื่อชนิดหนึ่งที่ทำหน้าที่ ปกป้องสมอง มีความแข็งแรง หากเกิดการติดเชื้อก็จะกระทบต่อการทำงานของสมอง เป็นโรคที่สามารถติดต่อได้ จากการใกล้ชิดผู้ป่วย ทางการหายใจ การไอ การจาม สารคัดหลั่งต่างๆ ผู้ที่ป่วยโรคนี้มักจะเสียชีวิตในอัตรา 25-30 เปอร์เซนต์
สาเหตุการเกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
สำหรับสาเหตุของเยื่อหุ้มสมองอักเสบส่วมมากเกิดจากการติดเชื้อโรค และ เชื้อไวรัส คือ สาเหตุหลักของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ รองลงมา คือ เชื้อแบคทีเรีย และ เชื้อรา ซึ่งสามารถแสดงรายละเอียดของสาเหตุจากการติดเชื้อ มีดังนี้
- เชื้อไวรัสที่ทำให้เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ได้แก่ ไวรัสโรคคางทูม ( Mumps ) ไวรัสโรคเริม ( Herpes ) ไวรัสจากโรคอีสุกอีใส ( Chicken pox ) และ ไวรัสจากไข้หวัด ( Influenza ) เป็นต้น
- เชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เยื่อหุ้มสมอง ลักษณะอาการมักรุนแรง ได้แก่ เชื้อแบคทีเรียโรคไข้กาฦหลังแอ่น ( Meningococcus ) เชื้อแบคทีเรียโรคปอดอักเสบ ( Pneumococcus ) เชื้อแบคทีเรียโรคฮิบ ( Haemophilus influenzae Type B ) เชื้ออีโคไล (Escherichia coli: E. coli) เชื้อวัณโรค (TB)
- เชื้อราที่ทำใหเเยื่อหุ้มสมองอักเสบ พบได้น้อยที่สุด แต่สำหรับผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องอย่างผู้ติดเชื้อเอดส์มักมีโอกาสเกิดภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
นอกจากสาเหตุการเกิดโรคจากการติดเชื้อโรคแล้ว ยังมสาเหตุที่มีโอกาสเกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ เช่น การอักเสบของอวัยวะต่างๆ เช่น ไซนัสอักเสบ การติดเชื้อในหู อุบัติเหตุกระทบกระเทือนที่สมอง การใช้เข็มร่วมกัน การผ่าตัดทางเดินน้ำไขสันหลัง ภาวะสภาพแวดล้อมที่ไม่ถูกสุขลักษณะ การติดสุราเรื้อรัง เป็นต้น
อาการผู้ป่วยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
สำหรับอาการของผู้ป่วยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ จะแสดงอาการเกี่ยวกับระบบประสาทและสมอง มีไข้สูง ปวดศีรษะอย่างรุนแรงคลื่นไส้อาเจียน มีอาการชัก หมดสติ กระสับกระส่าย เป็นต้น ซึ่งลักษณะอาการสามารถแบ่งได้ 2 กลุ่มช่วงอายุ คือ อาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบในเด็กอายุต่ำกว่า 1 เดือน และ อาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบของคนอายุ 2 ปีขึ้นไป รายละเอียด ดังนี้
อาการของเยื่อหุ้มสมองอักเสบในกลุ่มผู้ป่วยอายุ 2 ปีขึ้นไป
- คอแข็ง
- มีอาการสับสน
- มีไข้ขึ้นสูงอย่างเฉียบพลัน
- ปวดศีรษะอย่างรุนแรง
- คลื่นไส้ อาเจียน
- มีอาการชัก
- แพ้แสง
- เบื่ออาหารผิดปรกติ หรือ อยากรับประทานอาหารมากว่าปรกติ
- ง่วงนอน และ ตื่นนอนยาก
- ผิวหนังมีผื่น
อาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบในเด็กอายุไม่เกิน 1 เดือน
- ร้องไห้ตลอดเวลา
- มีไข้สูง
- ตัวและลำคอแข็ง
- นอนมากเกินไป
- เคลื่อนไหวน้อย
- กระหม่อมนูน
- ดื่มนมได้น้อย
การตรวจวินิจฉัยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
สำหรับแนวทางการวินิจฉัยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ แพทย์จะทำการการตรวจประวัติการรักษา ประวัติการประสบอุบัติเหตุ การตรวจร่างกายอย่างละเอียด ตรวจระบบประสาท เจาะน้ำไขสันหลัง เจาะน้ำเลี้ยงสมอง และ ตรวจเลือด
การรักษาโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
สำหรับแนวทางการรักษาโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ เมื่อแพทย์ตรวจพบเชื้อโรคที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อที่เยื่อหุ้มสมอง แพทย์จะทำการใช้ยาฆ่าเชื้อโรค ส่วนหากอาการติดเชื้อจากเชื้อไวรัส ร่างกายสามารถรักษาตัวเองได้เองภายใน 2 สัปดาห์ และ นอกจากนั้น คือ การประคับประครองตามอาการของโรค เช่น การนอนพักผ่อน ให้ดื่มน้ำมากๆ และ รับประทานยาลดไข้และยาแก้ปวด
การป้องกันโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
สำหรับโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบเกิดจากการติดเชื้อและการกระแทกที่สมองอย่างรุนแรง ดังนั้นแนวทางการป้องกันโรคนี้ต้องหลีกเลี่ยงการเกิดอุบัติเหตุและการติดเชื้อโรคต่างๆที่จะทำให้เยื่อหุ้มสมองอักเสบ มีแนวทางดังนี้
- หลักเลี่ยงแหล่งสภาพแวดล้อมที่มีโอกาสในการติดเชื้อโรคต่างๆ
- พักผ่อนให้เพียงพอ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ อาการติดเชื้อและอุบัติเหตุที่สมองทำให้เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ลักษณะอาการ ปวดหัวอย่างรุนแรง ชักเกรง คลื่นไส้อาเจียน คอแข็ง ไม่ควรเขย่าเด็กอ่อน โรคเกี่ยวกับสมอง โรคร้ายแรง อันตรายถึงชีวิต
