โรคต่อมไร้ท่อ Endocrine system disease เกี่ยวกับระบบฮอร์โมนร่างกายผิดปรกติ ทำให้ระบบการทำงานร่างกายแปรปรวน ลักษณะอาการของโรคเหล่านี้เป็นอย่างไร รักษาและป้องกัน
โรคระบบต่อมไร้ท่อ ( Endocrine system disease ) คือ ภาวะการเกิดโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบฮอร์โมนในร่างกาย ทำให้ระบบการทำงานของอวัยวะต่างๆผิดปรกติ โรคเกี่ยวกับฮอร์โมน โรคต่อมไร้ท่อมีอะไรบ้าง สาเหตุของการเกิดโรค อาการของโรคต่อมไร้ท่อ และ การป้องกันการเกิดโรค
ต่อมไร้ท่อ คือ ส่วนประกอบหนึ่งของอวัยวะร่างกาย ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมน และ ส่งต่อฮอร์โมนไปส่วนต่างๆ ของร่างกาย ผ่านทางกระแสเลือด ฮอร์โมน จะช่วยควบคุมการทำงานของร่างกายให้ปรกติและสมดุลย์
โรคเกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อ
โรคที่เกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อและฮอร์โมนร่างกายผิดปรกติ มีดังนี้
 โรคเบาหวาน |
 ภาวะเป็นหนุ่มสาวก่อนวัย |
 โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง |
 ซิฟิลิสเทียม |
- โรคอ้วน
- โรคไทรอยด์
- โรคคอพอก
- โรคแอดดิสัน
- กลุ่มอาการคุชชิ่ง
- โรคเท้าช้าง
- โรคไขมันโลหิตสูง
- ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ
- กลุ่มอาการซีแฮน
- มะเร็งต่อมไทรอยด์
- โรคเอสแอลอี
ระบบต่อมไร้ท่อ ( Endocrine system ) เป็นอวัยวะหนึ่งของร่างกาย ที่กระจายอยู่ทั่วไปตามอวัยวะต่างๆ ต่อมไร้ท่อทำหน้าที่สร้างฮอร์โมน เพื่อควบคุม และ กระตุ้นการทำงานของร่างกาย ให้เป็นไปตามปรกติ ต่อมไร้ท่อจะทำงานร่วมกับระบบประสาทและสมอง โดยฮอร์โมนในร่างกายนี้ สามารถแบ่งได้ 3 ชนิด คือ ฮอร์โมนเปปไทด์ ฮอร์โมนอนุพันธ์โปรตีน และ ฮอร์โมนสเตอร์รอยด์ โดยรายละเอียด ดังนี้
- ฮอร์โมนเปปไทด์ ( peptides hormone ) คือ ฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมใต้สมอง เป็น ฮอร์โมนโปรตีน สามารถละลายน้ำได้ดี และ มีโมเลกุลที่มีขนาดใหญ่
- ฮอร์โมนอนุพันธ์โปรตีน ( protein derivative ) คือ ฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมไทรอยด์ เป็น ฮอร์โมนอนุพันธ์กรดอะมิโน
- ฮอร์โมนสเตอร์รอยด์ ( steroid hormone ) คือ ฮอร์โมนที่ผลิตจากรังไข่และอัณฑะ ฮอร์โมนชนิดนี้จะไม่ละลายน้ำ แต่สามารถละลายได้ในตัวทำละลาย
ต่อมไร้ท่อของร่างกายมนษย์ มี 8 อวัยวะ และ แต่ละต่อมไร้ท่อมีหน้าที่แตกต่างกันออกไป โดยมีรายละเอียด ดังนี้
- ต่อมไพเนียล ( Pineal gland ) ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนมาลาโทนิน ( malatonin ) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำหน้าที่ ควบคุมการเจริญของอวัยวะสืบพันธุ์มนุษย์ ต่อมไพเนียลจะมีขนาดเล็กอยู่ด้านหลังของสมอง
- ต่อมพิทูอิทารี ( Pituitary gland ) ทำหน้าที่ การผลิตฮอร์โมนที่ใช้ใน การควบคุมการเจริญเติบโตของมนุษย์ เป็นต่อมใต้สมอง ขนาดเท่าผลองุ่น อยู่ใต้สมองส่วนไฮโปธาลามัส
- ต่อมพาราไทรอยด์ ( Parathyroid gland ) ทำหน้าที่ ควบคุมแคลเซียมและฟอสเฟตในเลือด ซึ่งเป็นต่อมไร้ท่อที่ฝังตัวอยู่ในต่อมไทรอยด์
- ต่อมไทรอยด์ ( Thyroid gland ) ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมน เพื่อใช้ในการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย ซึ่งเป็นต่อมไร้ท่อที่มีขนาดใหญ่ อยู่บริเวณหลอดลม
- ตับอ่อน ( Pancreas ) ทำหน้าที่ช่วยระบบการย่อยอาหาร และ ควบคุมน้ำตาลในกระแสเลือด ซึ่งเป็นต่อมไร้ท่อที่อยู่บริเวณลำไส้เล็ก
- ต่อมหมวกไต ( Adrenal gland ) ทำหน้าที่ ควบคุมการดูดโซเดียม และ โพแทสเซียม ในเลือด และ สร้างฮอร์โมนเพศบางชนิด ซึ่งเป็นต่อมไร้ท่อที่อยู่บนไต
- ต่อมไทมัส ( Thymus gland ) ทำหน้าที่ สร้างฮอร์โมนสำหรับเป็นภูมิต้านทานโรค ซึ่งเป็นต่อมไร้ท่อที่อยู่ตรงขั้วปอด
- อัณฑะเพศชาย ( Testis ) ทำหน้าหน้าหลั่งฮอร์โมนเพศชาย ซึ่งเป็นต่อมไร้ท่อที่อยู่ตรงอวัยวะเพศ
- รังไข่ ( Ovary ) ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนเพศหญิง และ สร้างไข่เพื่อการเจริญของตัวอ่อน ซึ่งเป็นต่อมไร้ท่อที่อวัยวะเพศของสตรี
สาเหตุของการเกิดโรคเกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อ
ความผิดปรกติของระบบต่อมไร้ท่อ และ ฮอร์โมนในร่างกายนั้น เกิดจากสาเหตุของความผิดปรกติของอัวยวะในการสร้างฮอร์โมนร่างกาย ซึ่งอาจจะเกิดจากการที่สร้างฮอร์โมนมากเกินไป หรือ การสร้างฮอร์โมนน้อยเกิดไปก็ได้ แต่ส่งผลกระทบต่อระบบการทำงาน และ ความสมดุลย์ของร่างกาย
อาการของโรคเกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อ
เราสามารถสรุป ลักษณะของอาการต่างๆที่พบในโรคที่เกี่ยวข้องกับ ระบบต่อมไร้ท่อทำงานผิดปรกติ มีรายละเอียด ดังนี้
- หมดความรู้สึกไม่มีอารมณ์ทางเพศ จะพบใน โรคอัณฑะฝ่อ และ โรคนกเขาไม่ขัน เป็นต้น
- ภาวะประจำเดือนมาไม่ปกติ
- ร่างกายอ่อนเพลีย
- แน่นหน้าอก
- หายใจลำบาก
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- มีอาการชัก
- การเจริญเติบโตของร่างกายผิดปรกติ เจริญเติบโตเร็วกว่าปรกติ เช่น เป็นวันรุ่นก่อนวัย มีหนวด นมตั้งเต้า เร็วกว่าวันที่ควรจะมี และ ร่างกายไม่เจริญเติบโตอย่างที่ควรจะเป็น
- ปวดศีรษะอย่างรุนแรง คลื่นไส้อาเจียน และ แขนขาอ่อนแรง
- ร่างกายบวมผิดปกติ
การรักษาโรคเกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อ
สำหรับการรักษาโรคที่เกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อนั้น ต้องอยู่ในการวินิจฉัยของแพทย์ ซึ่งแพทย์ต้องตรวจร่างกายเราอย่างละเอียด เพื่อหาสาเหตุของความผิดปรกติ โดยแนวทางการรักษาโรคเกี่ยวกับระบบฮอร์โมนนั้น รักษาโดย
- รักษาตามอาการ เพื่อประคับประคองอาการของโรค เช่น การให้ยาแก้ปวด การให้ยาลดความดันโลหิต เป็นต้น
- รักษาจากสาเหตุของโรค เช้น การเสริมร้างฮอร์โมนที่ขาด ที่เป็นสาเหตุของการเกิดโรค การผ่าตัดเอาเนื้องอก การรักษาด้วยรังสีและเคมีบำบัด เป็นต้น
การป้องกันการเกิดโรคเกี่ยวกับระบบต่อมไร้ท่อ
สำหรับการป้องกันการเกิดโรคระบบฮอร์โมนนั้น ทำยาก สิ่งที่ดีที่สุด คือ การรักษาสุขภาพ และ อนามัยพื้ฯฐาน ให้ดี ปราศจากโรค โดยแนวทางการป้องกันการเกิดโรคระบบต่อมไร้ท่อ มีแนวทาง ดังนี้
- ต้องเข้ารับการตรวจร่างกายประจำปี อย่างสม่ำเสมอ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยต้องทานอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- ผ่อนคลาย หลีกเลี่ยงภาวะความเครียด
- พักผ่อนให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
- ดื่มน้ำที่สะอาดและเพียงพอต่อความต้งการของร่างกาย
โรคระบบต่อมไร้ท่อ ( Endocrine system disease ) คือ โรคที่เกี่ยวข้องกับระบบฮอร์โมนร่างกาย ทำให้ระบบการทำงานร่างกายผิดปรกติ มีโรคอะไรบ้าง อาการและการป้องกันโรค
Last Updated on November 7, 2024