โรคอัลไซเมอร์ Alzheimer’s disease ภาวะเซลล์สมองเสื่อมตามวัย หลงๆลืมๆ เกิดกับคนสูงอายุ ภาวะเสี่ยงของผู้สูงวัย โรคระบบประสาทและสมอง การรักษาและป้องกันทำอย่างไร

โรคอัลไซเมอร์ ( Alzheimer’s disease ) คือ ภาวะเซลล์สมองเสื่อมลง เนื่องจากภาวะเสื่อมตามวัย ส่งผลให้เกิดอาการหลงๆลืมๆ เกิดกับคนอายุ 60 ปี ขึ้นไป โรคระบบประสาทและสมอง โรคที่รักษาไม่หาย แต่ชะลอการเสื่อมของสมองได้ โรคสมองเสื่อม ที่พบบ่อยมากในผู้สูงอายุ ผู้ค้นพบเป็นชาวเยอรมัน ชื่อ Alois Alzheimer ค้นพบในปี 1956 โดยทั่วไปผู้ป่วยจะเกิดอาการหลงลืม ความทรงจำต่างๆ อาการจะค่อยๆเกิดขึ้น จนอาจจะรุนแรงถึงขนาดลืมการทำกิจวัตรประจำวันเบื้องต้น จนไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ และอาจจะเสียชีวิตในที่สุด

กลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคอัลไซเมอร์

ผู้ที่อายุเกิน 60 ปีจะเริ่มมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคนี้มากขึ้น โรคนี้จะพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายนิดหน่อย หากเป็นแล้วไม่สามารถรักษาให้หายกลับมาเป็เหมือนเดิมได้เพียงแต่สามารถชะลอหรือบรรเทาอาการให้เกิดขึ้นช้าลง หรือ รุนแรงน้อยลงได้ เมื่อป่วยมักจะมีอายุต่อไปได้อีกประมาณสิบปีและจะเสียชีวิตในที่สุด

สาเหตุการเกิดโรคอัลไซเมอร์

สำหรับสาเหตุของการเกิดโรคสมองเสื่อมยังไม่มีความชัดเจนมากนั้น แต่ มีปัจจัยต่างๆที่ส่งผลกระทบต่อการเสือมของสมองเร็วขึ้น มีปัจจัยที่เป็นสาเหตุของการเกิดโรค ดังนี้

• การถ่ายทอดทางพันธุกรรม หรือ กรรมพันธุ์ โรคนี้ผู้ป่วยที่มีญาติพ่อแม่พี่น้องเคยป่วยโรคนี้จะมีความเสี่ยงต่อการป่วยโรคนี้มากกว่าบุคคลทั่วไป
• ผู้ป่วยดาว์ซินโดรม หรือ ปัญญาอ่อน เมื่อมีอายุมากขึ้น มากกว่า 40 ปีจะมีอาการของโรคอัลไซเมอร์ร่วมด้วย
• อายุ เมื่ออายุมากขึ้นเนื้อสมองจะเสื่อมลงตามการเวลาทำให้ความสามารถเรื่องความจำลดลงตามอายุ
• การได้รับการกระทบกระเทือนที่สมองจากแรงกระแทก เช่น การเกิดอุบัติเหตุที่สมองต่างๆ
• โรคอ้วน และโรคเบาหวาน มีความเสี่ยงมากกว่าคนปกติหลายเท่าตัว
• การได้รับสารโลหะต่างๆต่อเนื่องเป็นเวลานาน เช่น  ปรอท อะลูมิเนียม ตะกัว
• การรวมตัวของกลุ่มโปรตีนที่ล้อมรอบเซลล์สมอง ทำลายเนื้อสมองส่วน ฮิปโปแคมปัส และ เอนโทรินอลคอลเทค ซึ่งมีความสำคัญในเรื่องของความจำ การคิดเป็นเหตุเป็นผล การเคลื่อนไหวร่างกาย จะลดถูกประสิทธิภาพการทำงานลงเรื่องๆ
• การเกิดเส้นใยโปรตีนรวมตัวกันมากผิดปกติ เกิดโปรตีนที่เป็นพิษต่อสมอง ทำให้เซลล์ประสาทค่อยๆตายไป จนเป็นสาเหตุของโรคอัลไซเมอร์

อาการของผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์

อาการเริ่มต้นของความเสื่อม มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ รับข้อมูลใหม่ๆไม่ได้ ลืมง่าย แต่ยังสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ปกติ ยังสามารถคิดเรื่องซับซ้อนได้ เมื่อทดสอบสภาพจิตและความจำจะยังไม่สามารถตรวจพบได้ อาการเหล่านี้จะยังคงอยู่ประมาณยี่สิบปีก่อนการป่วยระยะถัดไป

• โรคอัลไซเมอร์ระยะเริ่มต้น คือ มีความทรงจำที่สั้น การหลงลืมสิ่งของภายในบ้านแม้จะใช้ประจำ การพูดซ้ำ ถามซ้ำ การใช้ชีวิตเริ่มไม่ปกติ เช่น ลืมสถาณที่ที่จะไป ลืมเส้นทางการกลับบ้าน เริ่มเก็บตัวไม่อยากออกนอกบ้าน แต่ยังสามารถสื่อสารได้ แต่การเคลื่อนไหวร่างการเริ่มไม่คล่องตัว ติดขัด อารมณ์เปลี่ยนแปลงบ่อย มีความวิตกกังวลมาก
• โรคอัลไซเมอร์ระยะกลาง คือ ความจำเสื่อมถอย จดจำชื่อคนรู้จักเพื่อนฝูงไม่ได้ การสื่อสารบกพร่อง สื่อสารไม่เข้าใจ เริ่มอ่านเขียนไม่ได้ มีปัญหาการทำกิจวัตรประจำวัน มีความกระวนกระวายใจตลอดเวลา อารมณ์แปรปรวน ก้าวร้าว ซึมเศร้า หลงลืมตัวตน ไม่เข้าใจมารยาททางสังคม การไม่รู้เนื้อรู้ตัวในการกระทำของตน
• โรคอัลไซเมอร์ระยะสุดท้าย คือ ไม่สามารถจดจำการทำกิจวัตรประจำวันได้ ต้องได้รับการช่วยเหลือจากผู้ดูแล สื่อสารไม่ได้ จำภาษาไม่ได้ ไม่สามารถควบคุมร่างกายได้ การขับถ่าย การกิน ต้องมีผู้ช่วยตลอดเวลา อาจจะเสียชีวิตจากภาวะโรคแทรกซ้อนต่างๆ เพราะการดูแลที่ไม่ดีพอ เช่น การติดเชื้อ การขาดสารอาหาร ขาดน้ำ ขาดเกลือแร่

การตรวจวินิจฉัยโรคอัลไซเมอร์

• การตรวจร่างกาย
• การตรวจสมองโดย เอกซเรยย์
• การตรวจเลือดดูภาวะฮอร์โมน
• การตรวจสภาพจิต
• การตัดชิ้นเนื้อสมองตรวจทางพยาธิวิทยา
• ผู้ป่วยมักไม่รู้ตนเองว่าป่วยดังนั้นญาติที่ใกล้ชิดเมื่อสังเกตุว่าผู้ป่วยมีอาการหลงลืมบ่อย และพฤติกรรมต่างๆเปลี่ยนไปตามที่กล่าวข้างต้น ควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยเพื่อการเตรียมการแต่เนิ่นๆ

การรักษาโรคอัลไซเมอร์
โรคอัลไซเมอร์ ไม่สามารถรักษาหายขาดได้ แต่สามารถชะลออาการได้ โดยแนวทางการรักษาโรค มีดังนี้

• การใช้ยา Galantamine Donezpezil Memantine Rivastigmin ช่วยบรรเทาอาการ
• การเสริมวิตามินอี
• การทำกิจกรรมกระตุ้นสมอง เช่น ศิลปะ ดนตรี
• การรวมกลุ่มระลึกถึงอดีต การพูดคุยกันในกลุ่ม
• การดูแลอย่างใกล้ชิดโดยญาติ จะต้องอดทนและเสียสละเนื่องจากผู้ป่วยกลุ่มนี้ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้และหากปล่อยให้ออกสู่ภายนอกอาจจะสร้างปัญหาแก่บุคคลอื่นจึงต้องการการดูแลด้วยความอดทน และกำลังใจเป็นสิ่งสำคัญ

การดูแลผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์

• อย่าทิ้งผู้ป่วยไว้คนเดียว
• หมั่นพาผู้ป่วยพบแพทย์เพื่อติดตามอาการ การรักษาภาวะแทรกซ้อนต่างๆ
• อย่าให้ผู้ป่วยทำธุระกรรมต่างๆเพียงลำพังควรมีผู้ใกล้ชิดไว้ใจได้เป็นผู้ดูแล
• ควรเขียนป้ายชื่อ ที่อยู่ เบอร์ติดต่อห้อยคอ หรือ ใส่ไว้ในกระเป๋าผู้ป่วย ป้องกันการพลัดหลง
• จัดการสิ่งแวดล้อมให้สะอาด และปลอดภัย ไม่ควรวางอุปกรณ์อันตรายใกล้มือผู้ป่วย เช่น อุปกรณ์ติดไฟ ของมีคม ต่างๆ
• ครอบครัวควรร่วมมือกัน ให้กำลังใจซึ่งกันและกัน เพื่อลดความเครียดวิตดกังวลทั้งตัวผู้ป่วยเองและญาติผู้ดูแล

การป้องกันการเกิดโรคอัลไซเมอร์

• ลดอาหารหวานมันเค็ม ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันความเสี่ยงต่อการเป็นโรคอ้วน โรคเบาหวาน เพราะเป็นสาเหตุหนึ่งของการเป็นโรคอัลไซเมอร์  
•  ทำกิจกรรมการฝึกการใช้สมองให้มาก เช่น การอ่านหนังสือ การเล่นเกมส์ใช้สมองต่างๆ การฝึกเล่นดนตรี การเรียนภาษาใหม่ๆ
• การรักประทานผักผลไม้ วิตามินต่างๆ อาหารที่มีประโยชน์ เช่น ธัญพืช วิตามินบี12 วิตามินซี
• การให้ฮอรโมนเอสโตรเจน มีการวิจัยพบว่าฮอร์โมนหญิงช่วยชะลอการเป็นโรคอัลไซเมอร์ ได้

Fongza.com เว็บไซต์ที่ทำเนื้อหาเกี่ยวกับการให้ความรู้ด้านสุขภาพ โดยเราเชื่อว่าสุขภาพที่ดีต้องดีทั้งสุขภาพกายและสุขภาพใจ เนื้อหาของเราจึงประกอบด้วย โรคต่างๆ การรักษาโรค สมุนไพร การเลี้ยงลูก แม่และเด็ก การออกกำลังกาย ความสวยความงาม โหงวเฮ้ง และ อาหารสุขภาพ โดยเน้นการให้ความรู้ ไม่ได้มีเจตนาให้คำวินิจฉัยการรักษาโรค การที่ท่านนำเนื้อหาของเราไปใช้ประโยชน์ให้ปรึกษาผู้เชียวชาญก่อน หากป่วยให้เข้ารับการรักษากับแพทย์เท่านั้น

ขอบคุณท่านผู้สนับสนุนการทำเนื้อหา ทรัพทย์ทวี จำหน่ายถุงกระสอบ ถุงกระสอบสำหรับงานขนย้ายต่างๆ ถุงสายรุ้ง ถุงไนลอน ถุงการ์ตูน และ ถุงล้อลาก ถุงราคาถูกที่ใครๆก็จับต้องได้