กระวาน สมุนไพร นิยมทำนำมาเป็นส่วนผสมของเครื่องเทศ และนำมาทำยารักษาโรค สรรพคุณบำรุงร่างกาย ช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ  ประโยชน์และโทษของกระวานเป็นอย่างไร

กระวาน ภาษาอังกฤษ เรียก Camphor ชื่อวิทยาศาสตร์ของกระวาน คือ Amomum verum Blackw. สำหรับชื่อเรียกอื่นๆของกระวาน เช่น ปล้าก้อ กระวานขาว มะอี้ ข่าโคก ข่าโค่ม หมากเนิ้ง กระวานแดง กระวานไทย กระวานจันทร์ กระวานดำ กระวานโพธิสัตว์ เป็นต้น กระวานมีถิ่นกำเนิดในประเทศอินโดนีเซีย และ หมู่เกาะอินเดียตะวันตก เมล็ดกระวาน เป็นส่วนประกอบหนึ่งของสมุนไพรโบราณในตำรับยา พิกัดตรีธาตุ ที่ประกอบด้วย กระวาน ดอกจันทน์ และ อบเชย ซึ่งสูตรยาสมุนไพรโบราณนี้มีสรรพคุณ แก้ธาตุพิการ รักษาไข้ ช่วยขับลม แก้ไอ ขับเสมหะ รักษาพิษตานซาง และ ช่วยบำรุงระบบน้ำดี นอกจากนั้นน้ำมันหอมระเหยของกระวานมีสรรพคุณ สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรียได้ดี

กระวานในประเทศไทย

สำหรับกระวานจัดเป็นพืชเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของประเทศไทย ซึ่งมีการส่งออกกระวานเพื่อทำเป็นเคร่ื่องเทศในการประกอบอาหาร ส่งออกไปประเทศจีนและฮ่องกง โดยแหล่งปลูกกระวานที่สำคัญของประเทศไทย คือ จังหวัดจันทบุรี ประจวบคีรีขันธ์ สุราษฐธานี สงขลา แต่กระวานคุณภาพดีที่สุดที่ได้รับความนิยมและราคาสูง คือ กระวานจันทบุรี ที่ผลิตได้จากป่าบริเวณเขาสอยดาว ในจังหวัดจันทบุรี ผลผลิตของกระวานจะออกมากที่สุดในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงสิงหาคมของทุกปี

ชนิดของกระวาน

สำหรับกระวานที่มีการซื้อขายในประเทศไทยมีอยู่ด้วยกัน 2 ชนิด คือ กระวานไทย และ กระวานเทศ โดยรายละเอียด มีดังนี้

• กระวานเทศ ( Elettaria cardamomum ) ลักษณะผลแบนรี เป็นกระวานที่ปลูกมากในประเทศอินเดีย ศรีลังกา
• กระวานไทย ( Amomum krevanh ) ลักษณะผลค่อนข้างกลม เป็นกระวานที่ปลูกมากในประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ อินโดนีเซีย ไทย และหมู่เกาะอินเดียตะวันตก

ประโยชน์ของกระวาน เมล็ดของกระวานมีกลิ่นหอมใช้แต่งกลิ่นอาหารและดับกลิ่นคาวของอาหารประเภทเนื้อสัตว์ เหง้าอ่อนของกระวานใช้รับประทานได้มีกลิ่นหอมรสเผ็ดเล็กน้อย ผลแก่ของกระวาน นำมาตากแห้งทำเป็นเครื่องเทศในการประกอบอาหาร ผลกระวานมาทำน้ำมันหอมระเหยใช้แต่งกลิ่นอาหารและเครื่องดื่ม รวมถึงยังนำมาใช้ในอุตสาหกรรมน้ำหอม

ลักษณะของต้นกระวาน 

ต้นกระวานจัดเป็นพืชล้มลุก สามารถขึ้นได้ในพื้นที่ที่สูงจากระดับน้ำทะเล 800 ฟุตขึ้นไป เจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ใต้ร่มไม้ที่มีความชื้นสูง โดยเฉพาะในบริเวณป่าดงดิบของประเทศไทย โดยลักษณะของต้นกระวาน มีดังนี้

• ลำต้นกระวาน มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ลำต้นความสูงประมาณ 2 เมตร มีสีเขียว ลักษณะอวบน้ำ
• ใบกระวาน เป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบยาว ปลายใบแหลม ใบเรียบ มีสีเขียว
• ดอกกระวาน ออกดอกเป็นช่อ โดยช่อดอกกระวานจะออกมาจากเหง้า และชูขึ้น กลีบดอกกระวานมีสีเหลือง
• ผลกระวาน ลักษณะกลม ติดกันเป็นพวง ผลมีสีขาวนวล ผิวของเปลือกผลกระวานเกลี้ยง ผลอ่อนมีขน ผลแก่จะร่วง มีเมล็ดอยู่ภายในจำนวนมาก
• เมล็ดกระวาน มีกลิ่นหอมคล้ายกลิ่นการบูร รสเผ็ด เมล็ดอ่อนมีสีขาว เมล็ดแก่เป็นสีดำ

คุณค่าทางโภชนาการของกระวาน

สำหรับด้านโภชนาการของกระวาน มีนักโภชนากการได้ศึกษาคุณค่าทางโภชนาการของเมล็ดกระวาน ขนาด 100 กรัม พบว่าให้พลังงานมากถึง 254 กิโลแคลอรีและมีสารอาหารสำคัณ ประกอบด้วย โปรตีน 9.5 กรัม ไขมัน 6.3 กรัม คาร์โบไฮเดรต 39.7 กรัม แคลเซียม 16.0 กรัม ฟอสฟอรัส 23.0 มิลลิกรัม และ เหล็ก 12.6 มิลลิกรัม น้ำมันหอมระเหยจากกระวานมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย Pseudomonas aeruginosa

สรรพคุณของกระวาน

สำหรับการใช้ประโยชน์จากกระวานนิยมใช้ใบกระวาน ผลกระวานและเมล็ดกระวาน ซึ่งสรรพคุณของกระวาน มีดังนี้

• ผลแก่กระวาน สรรพคุณบำรุงร่างกาย ช่วยขับเลือด ขับลม ช่วยเจริญอาหาร แก้คลื่นไส้อาเจียน แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ เป็นยาระบาย ต้านเชื้อแบคทีเรีย
• ใบกระวาน สรรพคุณบำรุงร่างกาย ขับลม ขับเสมหะ ทำให้สดชื่น แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ
• เปลือกกระวาน สรรพคุณบำรุงร่างกาย ขับเสมหะ แก้ไข้ ทำให้สดชื่น รักษาโรคผิวหนัง
• เมล็ดกระวาน สรรพคุณบำรุงร่างกาย ขับเสมหะ แก้ปวดท้อง เป็นยาระบาย
• แก่นกระวาน สรรพคุณรักษาโรคโลหิตเป็นพิษ
• รากกระวาน สรรพคุณช่วยฟอกเลือด แก้โลหิตเน่าเสีย ขับเสมหะ
• กระพี้กระวาน สรรพคุณบำรุงเลือด รักษาโรคผิวหนัง
• หน่อกระวาน สรรพคุณช่วยถ่ายพยาธิ

วิธีทำน้ำกระวาน

น้ำกระวาน ใช้ในการรักษาโรคท้องอืดท้องเฟ้อ ขับลม ช่วยให้ระบบทำงานของลำไส้ ให้ดีมากยิ่งขึ้น โดยมีวิธีเตรียมน้ำกระวาย คือ เตรียมผลกระวานแก่จัด ประมาณ 6-10 ลูก ตากแห้ง โดยใช้แสงแดด แล้วบดละเอียด ให้เป็นผง เวลาชง ให้ใช้ผงกระวานแห้งบดละเอียด ที่เตรียมไว้ ประมาณ 1-3 ช้อนชา นำผงมาต้มกับน้ำสะอาด 1 แก้ว เคี่ยวจน น้ำต้มลดเหลือครึ่งแก้ว ดื่มครั้งเดียวจนหมด

โทษของกระวาน

สำหรับการใช้ประโยชน์กระวาน ก็เหมือนสมุนไพรทั่วไป ที่ต้องใช้อย่างถูกต้องและในปริมาณที่เหมาะสม จึงจะไม่เกิดโทษต่อร่างกาย แต่ยังไม่พบว่ามีรายงานถึงความเป็นพิษจากการใช้กระวาน ดังนั้นการใช้กระวานจึงน่าจะมีความปลอดภัยสูง

Fongza.com เว็บไซต์ที่ทำเนื้อหาเกี่ยวกับการให้ความรู้ด้านสุขภาพ โดยเราเชื่อว่าสุขภาพที่ดีต้องดีทั้งสุขภาพกายและสุขภาพใจ เนื้อหาของเราจึงประกอบด้วย โรคต่างๆ การรักษาโรค สมุนไพร การเลี้ยงลูก แม่และเด็ก การออกกำลังกาย ความสวยความงาม โหงวเฮ้ง และ อาหารสุขภาพ โดยเน้นการให้ความรู้ ไม่ได้มีเจตนาให้คำวินิจฉัยการรักษาโรค การที่ท่านนำเนื้อหาของเราไปใช้ประโยชน์ให้ปรึกษาผู้เชียวชาญก่อน หากป่วยให้เข้ารับการรักษากับแพทย์เท่านั้น

ขอบคุณท่านผู้สนับสนุนการทำเนื้อหา ทรัพทย์ทวี จำหน่ายถุงกระสอบ ถุงกระสอบสำหรับงานขนย้ายต่างๆ ถุงสายรุ้ง ถุงไนลอน ถุงการ์ตูน และ ถุงล้อลาก ถุงราคาถูกที่ใครๆก็จับต้องได้