กระทือ พืชพื้นบ้านตระกูลขิง สามารถรับประทานเหง้าได้ ลักษณะของต้นกระทือเป็นอย่างไร สรรพคุณของกระทือ ช่วยขับลม แก้เคล็ดขัดยอก บำรุงน้ำนม โทษของกระทือมีอะไรบ้าง
ต้นกระทือ ภาษาอังกฤษ เรียก Shampoo ginger ชื่อวิทยาศาสตร์ของกระทือ คือ Zingiber zerumbet (L.) Roscoe ex Sm. กระทือจัดเป็นพืชตระกูลขิง สำหรับชื่อเรียกอื่นๆของกระทือ เช่น เฮียวแดง กระทือป่า กะแวน กะแอน แสมดำ เฮียวดำ แฮวดำ ทือ เป็นต้น ต้นกระทือ มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย และได้มีการแพร่กระจายไปประเทศต่างๆในเอเชีย เป็นพืชล้มลุก มีเหง้าอยู่ใต้ดิน เราเรียกว่า เหง้ากระทือ หรือ หัวกระทือ
มีการใช้ประโยน์จากกระทือหลากหลายทั้งด้านอาหารและการรักษาโรค หัวของกะทือนำมาแก้เคล็ดขัดยอกได้ หรือ คั้นเอาน้ำจากหัวกระทือมาดื่มช่วยขับลม บำรุงน้ำนม นอกจากนั้นหัวกระทือ และ ลำต้นอ่อน สามารถนำมาทำอาหารรับประทานเป็นผักสด ทคานคู่กับน้ำพริกได้
ลักษณะของต้นกระทือ
ต้นกระทือ สามารถพบได้ทั่วไปตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ชอบดินร่วนที่มีความชื้น เช่น ข้างลำน้ำ ข้างลำห้วย สามารถขยายพันธ์โดยการแยกหน่อ ลักษณะของต้นกระทือ มีดังนี้
- ลำต้นกระทือ ส่วนของลำต้นจะสามารถแบ่งได้ 2 ส่วน คือ ลำต้นเหนือดิน และ ลำต้นใต้ดิน ลำต้นเหนือดินมีเนื้ออ่อนเป็นเส้นใย ลำต้นสูงประมาณ 1 เมตร ลักษณะกลม หุ้มด้วยกาบใบ ส่วนลำต้นใต้ดิน หรือเรียกว่า เหง้า ลักษณะกลมเป็นแง่งๆ คล้ายเหง้าข่า เนื้อเหง้าเป็นสีขาว เหง้าแก่จะมีเนื้อเป็นสีเหลือง
- ใบกระทือ ลักษณะเป็นใบเดี่ยว ซึ่งแทงใบออกจากลำต้นหนือดิน ใบเป็นรูปหอก ยาว ใบเรียบ ใบมีสีเขียว ปลายใบแหลมเล็ก
- ดอกกระทือ ลักษณะดอกเป็นช่อ ซึ่งดอกจะแทงออกจากก้านช่อ ออกจากเหง้าใต้ดินแทงก้านดอกขึ้นมาเหนือดิน ก้านดอกลักษณะกลม ยาวประมาณ 45 เซนติเมตร ส่วนตัวช่อดอกลักษณะกลม กลีบดอกเป็นรูปสามเหลี่ยม กลีบดอกมีลักษณะเป็นแผ่นบางๆ ดอกกระทือจะออกดอกในช่วงเดือนสิงหาคมถึงกันยายนของทุกปี
- ผลและเมล็ดของกระทือ ลักษณะรูปไข่ เนื้อหุ้มเมล็ดมีสีขาว เมล็ดมีลักษณะกลม เปลือกหุ้มเมล็ดมีสีดำ ผิวเรียบ เป็นมัน
สรรพคุณของกระทือ
สำหรับการใช้ประโยชน์จากกระทือด้านการบำรุงร่างกายและการรักษาโรค สามารถใช้ประโยชน์จากเหง้ากระทือ รากกระทือ ลำต้นกระทือ ใบกระทือ และ ดอกกระทือ สรรพคุณของกระทือ มีดังนี้
- เหง้ากระทือ สรรพคุณช่วยเจริญอาหาร ช่วยกระตุ้นการย่อยอาหาร บำรุงร่างกาย แก้ร้อนใน ช่วยบำรุงน้ำนม แก้โรคบิด ช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ช่วยขับปัสสาวะ แก้ปวดท้อง ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ รักษาฝี
- รากกระทือ สรรพคุณช่วยลดไข้ ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ ช่วยขับปัสสาวะ และ แก้เคล็ดขัดยอก
- ลำต้นกระทือ สรรพคุณช่วยเจริญอาหาร ลดไข้ แก้ไอ
- ใบกระทือ สรรพคุณช่วยขับลม ช่วยขับเลือดเสีย ช่วยขับน้ำคาวปลา
- ดอกกระทือ สรรพคุณบำรุงร่างกาย ช่วยขับลม ลดไข้
โทษของกระทือ
สำหรับการใช้ประโยชน์จากกระทือ เนื้อจากกระทือมีรสเผ็ดร้อน จึงไม่ควรรับประทานในปริมาณมากเกินไป เนื่องจากอาจทำให้คลื่นไส้และอาเจียนได้
Fongza.com เว็บไซต์ที่ทำเนื้อหาเกี่ยวกับการให้ความรู้ด้านสุขภาพ โดยเราเชื่อว่าสุขภาพที่ดีต้องดีทั้งสุขภาพกายและสุขภาพใจ เนื้อหาของเราจึงประกอบด้วย โรคต่างๆ การรักษาโรค สมุนไพร การเลี้ยงลูก แม่และเด็ก การออกกำลังกาย ความสวยความงาม โหงวเฮ้ง และ อาหารสุขภาพ โดยเน้นการให้ความรู้ ไม่ได้มีเจตนาให้คำวินิจฉัยการรักษาโรค การที่ท่านนำเนื้อหาของเราไปใช้ประโยชน์ให้ปรึกษาผู้เชียวชาญก่อน หากป่วยให้เข้ารับการรักษากับแพทย์เท่านั้น
ขอบคุณท่านผู้สนับสนุนการทำเนื้อหา ทรัพทย์ทวี จำหน่ายถุงกระสอบ ถุงกระสอบสำหรับงานขนย้ายต่างๆ ถุงสายรุ้ง ถุงไนลอน ถุงการ์ตูน และ ถุงล้อลาก ถุงราคาถูกที่ใครๆก็จับต้องได้
