หูฉลาม คลีบของปลาฉลาม คือ กระดูกอ่อนของปลาฉลาม ประโยชน์และสรรพคุณของหูฉลามมีคอลลาเจน ช่วยให้ผิวพรรณดี บำรุงกำลัง บำรุงกระดูก ต้านทานโรค โทษของหูฉลาม

หูฉลาม คือ ส่วนของครีบปลาฉลาม เป็นกระดูกอ่อนของปลาฉลาม นิยมนำมาทำอาหาร เป็นยาบำรุงกำลังของชาวจีน วิธีการนำหูฉลามมาทำอาหาร คล้ายกับกระเพาะปลา นำมาเครื่องยาจีน รสชาติอร่อย

ครีบของปลาฉลาม มีลักษณะเป็นกระดูกอ่อน มี 2 ส่วน คอ ฐานครีบ และ ก้านครีบ คลีบปลาฉลามมีลักษณะเป็นเส้นๆ สำหรับส่วนที่นำมาทำอาหารเป็นส่วน ก้านครีบปลาฉลาม ก่อนนำมารับประทานอาหาร ต้องตากแห้งก่อน จากนั้นนำมาต้มจนเปื่อย และ ขูดหนังทิ้งให้เหลือแต่กระดูกอ่อน

หูฉลาม เป็นอาหารราคาแพง ชาวจีนนิยมรับประทาน ซึ่งจะรับประทานมางในเทศกาลต่างๆ เช่น ตรุษจีน งานแต่งงาน เป็นอาหารที่สามารถหารับประทานได้ตามภัตตาคารราคาแพง

คุณค่าทางโภชนากการของหูฉลาม

ส่วนของประดูกอ่อนปลาฉลาม มีการศึกษาคุณค่าทางโภชนากการของกระดูกอ่อนปลาฉลาม พบว่ามีสารอาหารสำคัญ คือ ธาตุแคลเซียม ( Calcium ) ฟอสฟอรัส ( Phosphorus ) โปรตีนคอลลาเจน ( Collagen ) และ สารอาหาร กลุ่มไกลโคสะมิโนไกลแคน ( Glycosaminoglycans ) มีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบ เสริมความแข็งแรงและความยืดหยุ่นของร่างกาย มีส่วนสำคัญในการทำให้ผิวพรรณชุ่มชื้น ผิวพรรณเต่งตึงกระชับ ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง หูฉลามช่วยบำรุงกระดูก ช่วยบรรเทาอาการโรคข้อเสื่อม แก้ข้ออักเสบ บรรเทาอาการผิวหนังอักเสบ เป็นต้น

หูฉลามในประเทศไทย

สำหรับประเทศไทย เป็นศูนย์กลางการค้ขายาหูฉลาม ที่เยาวราช มีการบริโภคมากโดยเฉพาะในกรุงเทพมหานคร ก็มีภัตตาคารต่างๆที่ขายอาหาร และ มีหูฉลามขายมากกว่า 100 ร้านแล้ว หูฉลาม พบว่าร้อยละ 60 ของงานเลี้ยงสังสรรค์ งานแต่งงาน นิยมเสริฟ เมนูหูฉลาม

สรรพคุณของหูฉลาม

กระดูกอ่อนปลาฉลาม ของปลาฉลาม มี คอลลาเจน ( Collagen ) สารในกลุ่มไกลโคสะมิโนไกลแคน ( Glycosaminoglycans ) แคลเซียม และ ฟอสฟอรัส มีสรรพคุณการบำรุงร่างกายและรักษาโรค ดังนี้

• ช่วยการบรรเทาหรือรักษาอาการข้อเสื่อม
• มีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบ
• ช่วยบำรุงผิวพรรณ ทำให้ผิวชุ่มชื้น ผิวมีความยืดหยุ่น ผิวพรรณเต่งตึง กระชับ ลดการอักเสบของผิวหนัง
• เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายให้แข็งแรง

หูฉลาม นั้นมีรายงานจากของกองทุนสัตว์ป่าโลก ( WWF ) ว่าในแต่ละปีปลาฉลามถูกฆ่าเพื่อเอาคลีบมากินจำนวนมากกว่า 73 ล้านตัว และในปัจจุบันมีการรณรงค์การลดการบริโภคหูฉลามมากขึ้น เพื่อป้องกันปลาฉลามสูญพันธ์

แหล่งอ้างอิง

• “Man Bites Shark”. ไทม์ (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-05-28. สืบค้นเมื่อ 2012-03-12.
• “ตำนานหูฉลาม”. คมชัดลึก. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-02-09. สืบค้นเมื่อ 2012-03-12.
• “หูฉลาม มีประโยชน์ต่อร่างกายมากจริงหรือ”. สนุกดอตคอม. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-09-12. สืบค้นเมื่อ 2012-03-12.
• “อนาคตหูฉลามในความต่างทางวัฒนธรรม”. กรุงเทพธุรกิจ. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-12-04. สืบค้นเมื่อ 2019-12-04.
• จุดประกาย 2 โลก คน เมือง, หากพรุ่งนี้ไร้ฉลาม. “กรุงเทพธุรกิจ เล่ารอบตัว” โดย กตตน์ ตติปาณิเทพ. กรุงเทพธุรกิจปีที่ 29 ฉบับที่ 10533: วันอังคารที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2560

รังนกนางแอ่นต้มกับน้ำตาลกรวดได้รับการยกย่องว่าเป็นอาหารบำรุงชั้นยอดของฮ่องเต้ แพทย์จีนใช้รังนกรักษาโรคทางเดินหายใจ ช่วยบำรุงสุขภาพเด็ก สตรีและคนชรา ช่วยบำรุงผิว

รังนกนางแอ่น เกิดจากการสำรอกน้ำลายและของเหลว ที่มีลักษณะเหนียวข้น เพื่อสร้างรัง เมื่อน้ำลายของนกนางแอ่นโดนลมก็จะแข็งตัว เป็นรังนกขึ้นมา นกนางแอ่นจะสร้างรัง 3 ครั้งในหนึ่งปี ซึ่งสรรพคุณของรังกนในการสร้างแต่ละครั้งให้คุณสมบัติที่แตกต่างกัน ดังนี้

• รังนกที่ได้จากการสร้างครั้งที่ 1 เป็นรังนกที่มีคุณภาพที่ดีที่สุด เพราะ มีคุณค่าทางอาหารมากที่สุด นกจะสะสมอาหารไว้สำหรับบำรุงร่างกาย สำรอกน้ำลายออกมา จะมีลักษณะ สีขาว เหนียวข้น ไม่มีขนเจือปน
• รังนกที่ได้จากการสร้างครั้งที่ 2 สำหรับการสร้างรังครั้งที่สอง เมื่อถูกคนมาเก็บรังนกไป นกจะรีบสร้างรังขึ้นมาใหม่ ซึ่งในครั้งนี้นกมีสภาพร่างกายไม่สมบูรณ์เท่าครั้งแรก ความข้นของน้ำลายน้อยกว่าเดิม อาจมีขนอ่อนเจือปน รังนกจะมีลักษณะหยาบ และมีสีดำ ปน
• รังนกที่ได้จากการสร้างรังครั้งที่ 3 เมื่อรังนกถูกคนเก็บ นกจะรีบสร้างรังขึ้นมาใหม่ รังนกครั้งที่สามจะมีสีแดง ซึ่งเกิดจากสภาพของร่างกายและอาหาร

ชนิดของรังนกนางแอ่น

สำหรับรังนกนางแอ่น สามารถแบ่งได้ 5 ชนิด ซึ่งแต่ละชนิดมีคุณภาพและราคาที่แตกต่างกัน โดยรายละเอียด ดังนี้

• รังแรก คือ รังนกนางแอ่นครั้งแรกของปี สามารถเก็บรังนกนางแอ่นได้ ช่วงเดือนมีนาคม ถือเป็นรักนกที่สมบูรณ์และคุณภาพดีที่สุด
• รังนกที่กลายเป็นหิน คือ รังนกในถ้ำที่ถูกทิ้งไว้ไม่มีใครเก็บ จนกลายเป็นหิน
• รังนกแดง คือ รังนกที่เกิดจากการทำปฏิกริยาทางเคมีบางประการ ทำให้รังนกเป็นสีแดง ซึงหลายคนเชื่อว่านกนางแอ่น แร่งสำรอกน้ำลายจนมีเลือดปนออกมา
• รังนกสีทอง คืิอ รังนกที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ทำให้รังนกมีลักษณะสีทอง เป็นรังนกที่ราคาแพง และ หายากมาก
• รังนกบ้าน คือ รังนกที่ถูกสร้างขึ้นมา ในบ้าน เป็นรังนกเลี้ยง คุณภาพรังนกบ้านด้อยกว่ารังนกที่ได้จากธรรมชาติ

สำหรับรังนกนั้นมีหลายชนิด แต่ในปัจจุบันมีรังนกปลอมขาย ควรระมัดระวังในการเลือกซื้อ เพราะ การบริโภครังนกปลอมไม่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพด้วย

รังนกที่ดี มีคุณภาพที่สุด จะอยู่แถบทะเลด้านตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ประเทศไทย สิงคโปร์ อินโดนีเซีย และ ทะเลแถบมณฑลไห่นาน ประเทศจีน เป็นต้น

คุณค่าทางโภชนากการของรังนกนางแอ่น

สำหรับคุณค่าทางโภชนาการของรังนกนางแอ่น ซึ่งนักโภชนาการศีกษาคุณค่าทางอาหารของรังนกสีขาวและรังนกสีแดง ดังนี้

• คุณค่าทางโภชนาการของรังนกนางแอ่นสีขาว ขนาด 100 กรัม มีความชื้น 17.8% มีสารอาหารสำคัญ ประกอบด้วย คาร์โบโฮเดรต 22.3% โปรตีน 52.8%  กากใยอาหาร 0.08% โซเดียม 1572.1 มิลลิกรัม โพแทสเซียม 11.5 มิลลิกรัม แคลเซียม 814 มิลลิกรัมต ธาตุเหล็ก 11.7 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทองแดง 3.81 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม สังกะสี 1.6 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม และ แมงกานีส 1.47 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม
• คุณค่าทางโภชนาการของรังนกนางแอ่นสีแดง ขนาด 100 กรัม มีความชื้น 17.8% มีสารอาหารสำคัญ ประกอบด้วย คาร์โบโฮเดรต 22.3% โปรตีน 52.8%  กากใยอาหาร 0.08 % โซเดียม 1282.5 มิลลิกรัม โพแทสเซียม 28.7 มิลลิกรัม แคลเซียม 1569.4 มิลลิกรัม ธาตุเหล็ก 36.8 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทองแดง 3.81 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม สังกะสี 2.58 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม และ แมงกานีส 11.6 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม

สรรพคุณของรังนกนางแอ่น

รังนกนางแอ่น มีสรรพคุณด้านการรักษาโรคและการบำรุงร่างกาย โดย รังนกนางแอ่นทำให้ร่างกายให้สดชื่น แข็งแรง แก้ไอ ขับเสมหะ กินรังนกนางแอ่นเป็นประจำทุกเช้า ทำให้ร่างกายกระปรี้กระเปร่า ประโยชน์ของรังนกนางแอ่น มีรายละเอียด ดังนี้

• รังนกนางแอ่น มี EGF ( EPIDERMAL GROWTH FACTOR ) สรรพคุณช่วยในการซ่อมผิวหนัง และ กระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์ผิวหนัง ช่วยให้ผิวพรรณสดใส ดูอ่อนวัย เป็นยาอายุวัฒนะ
• รังนกนางแอ่นมี GLYCOPROTEIN สรรพคุณช่วยกระตุ้นเม็ดเลือดขาว ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันโรค ช่วยต่อต้านเชื้อแบคทีเรียและไวรัส
• รังนกนางแอ่น มี NANA ( N – Acetylneuraminic acid ) สรรพคุณช่วยบำรุงปอด บำรุงหลอดลม บำรุงระบบทางเดินหายใจ บรรเทาอาการหวัดและภูมิแพ้
• รังนกนางแอ่น มีสรรพคุณ ช่วยเพิ่มพลัง กระตุ้นความอยากกินอาหาร ช่วยเจริญอาหาร บำรุงไขกระดูก รักษาอาการท้องเสียเรื้อรัง
• รังนกนางแอ่น ช่วยขับระบายความร้อน

รังนก คือ รังของนกนางแอ่น ถูกสร้างจากน้ำลายของนกนางแอ่น นกนางแอ่นจะสร้างรัง 3 ครั้งในหนึ่งปี รังนกนางแอ่น นิยมนำมาทำอาหาร สรรพคุณของรังนกนางแอ่น ช่วยบำรุงกำลัง บำรุงผิวพรรณ เป็นยาอายุวัฒนะ สมุนไพรไพรจากสัตว์ สมุนไพรจากนก 

แหล่งอ้างอิง

•  Adrain, Y. Edible bird’s nest industry in Malaysia. 2004 [online] [cited 21 July 2004]., available from http://www.tradezone.com/tradesites/birdsnest.html เก็บถาวร 2005-08-30 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Davidson, Robert L. Handbook of water-soluble gims and resins. New York : McGraw-Hill, 1980, p 2-13.
• Thai Swallow bird’s nest Co.Ltd. Certificate of analysis edible bird’s nests. Ref.no 8701/90/36 /92/3 Issued by Schaller, R. dated June 10, 1954. Bangkok : Laboratory and Office, 1954
• รายงานสำรวจโภคกิจตามชนบทประเทศสยาม พ.ศ. 2473-2474 ฉบับที่ 6, เมษายน, 2473 ถึงมีนาคม 2474, พระนคร ซ โรงพิมพ์บางกอกไตม์ จำกัด, 2474, หน้า 19-20 เกาะสี่ เกาะห้า. 2004.
• สำนักคณะกรรมการอาหารและยา, พระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ. 2522 พร้อมกฎกระทรวงและประกาศกระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพมหานคร ซ ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด, 2545. หน้า 1,7,11,355.
• สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กองควบคุมอาหาร งานควบคุมมาตรฐาน พระราชบัญญัติอาหาร พ.ศ. 2522. กรุงเทพฯ ; กระทรวงสาธารณสุข, 2530 หน้า 1
• (Kong Y.C., Tsao S.W., Song M.E. and Ng M.H. Potentiated of mitogenic response by extracts of the swiftlet’s (Apus) nest collected from Huai-Ji, Acta Zoologica Sinica. 1989; 35: 429-35)
• (Kong Y.C. et al. Evidence that Epidermal Growth Factor is present in swiflet’s (Collocalia) nest. Comp. Biochem. Physiol 1987;87B(2):221-226)
• (Kong Y.C. et al. Potentiation of mitogenic response by extract of the swiftlet’s (Collocalia) nest. Biochem Intern 1986;13:521-531)
• (Chi Che Wang. Amino Sugar of Edible Birds’ Nests. The isolation and the nature of the amino sugar of Chinese edible bird’s nests. P441-452)
• (Genus collocalia). The Journol of Biological Chemistry. 1987, Vol.262, No. 14, Issue of May 15, pp. 6650-6657. Lee T.H. and Kamini N. Edible Bird’s Nest: A Potential Product Breakthrough. Institute of Bioproduct Development Universiti Teknologi Malaysia.)