ฝาง สมุนไพรนิยมใช้แก่นไม้มาทำเป็นยารักษาโรค สรรพคุณบำรุงโลหิต บำรุงร่างกาย ช่วยขับเสมหะ ลักษณะของต้นฝากเป็นอย่างไร ประโยชน์ของฝางมีอะไรบ้าง โทษเป็นอย่างไร

ต้นฝาง เป็นพืชตตระกูลถั่ว พบได้ในประเทศเขตร้อน เช่น อินเดีย ศรีลังกา พม่า กัมพูชา ลาว เวียดนาม ไทย และ จีนตอนใต้ เป็นพืชที่นำมาทำสมุนไพรรักษาโรค สรรพคุณทางสมุนไพรของฝาง เช่น บำรุงโลหิต ขับเสมหะ แก้อาการร้อนใน เป็นต้น และส่วนต่างๆของฝางสามารถสกัดให้สารเคมีที่มีประโยชน์ทางการแพทย์หลายชนิด

ต้นฝาง ภาษาอังกฤษ เรียก Sappan หรือ Sappan tree ชื่อวิทยาศาสตร์ของฝาง คือ Caesalpinia sappan L. สำหรับชื่อเรียกอื่นๆของฝาง เช่น ขวาง ฝางแดง หนามโค้ง ฝางส้ม ฝางเสน ง้าย ลำฝาง สะมั่วะ โซปั้ก ซูมู่ และ ซูฟังมู่ เป็นต้น

ประโยชน์ของฝาง

เนื้อไม้ฝาง มีสีชมพู สามารถนำเนื้อไม้มาแต่งสีและย้อมสีผ้าให้สีชมพูได้ ในอินโดนีเซียใช้เนื้อไม้ฝากมาแต่งสีเครื่องดื่มให้เป็นสีชมพู นอกจากนั้นสามารถนำเนื้อไม้มาทำเครื่องใช้ต่างๆ และ เป็นเชื้อเพลิง ผลฝางมีสารแทนนิน นำมาใช้ฟอกหนัง

สำหรับด้านการรักษาโรคใช้เป็นยารักษาวัณโรค ท้องเสีย เป็นยาฝาดสมาน เมล็ดเป็นยาระบาย บำรุงโลหิต แก้ร้อนใน ท้องร่วง ช่วยขับประจำเดือน บรรเทาอาการท้องร่วง ขับเสมหะ นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์บรรเทาอาการเลือดออกตามอวัยวะต่าง ๆได้ดี

ลักษณะของต้นฝาง

ต้นฝาง เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง เป็นไม้กลางแจ้ง ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด เจริญเติบโตได้ดีในดินที่ร่วนซุย มักจะพบพรรณไม้ชนิดนี้ได้ตามป่าละเมาะ ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง และตามเขาหินปูน ลักษณะของต้นฝาง มีดังนี้

• ลำต้นฝาง ความสูงประมาณ 5-13 เมตร ลำต้นและกิ่งมีหนามแข็งและโค้งสั้นๆ เนื้อไม้หรือแก่นเป็นสีแดงหรือสีเหลืองส้ม
• ใบฝาง ลักษณะเป็นใบประกอบแบบขนนก ปลายใบย่อยกลมถึงเว้าตื้น โคนใบตัดและเบี้ยว ขอบใบเรียบ แผ่นใบคล้ายกระดาษ  ใบมีขนอ่อนๆ
• ดอกฝาง ลักษณะดอกเป็นช่อ ออกดอกตามปลายกิ่งและซอกใบ ช่อดอกยาว ลักษณะเป็นรูปไข่ จะออกดอกในช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือนธันวาคมของทุกปี
• ผลฝาง ลักษณะเป็นฝัก แบนแข็งเป็นจะงอยแหลม สีน้ำตาลเข้ม ภายในฝักมีเมล็ดประมาณ 2-4 เมล็ด ผลฝางจะออกในช่วงเดือนสิงหาคมถึงเดือนพฤษภาคมของทุกปี

สรรพคุณของฝาง

สำหรับการนำฝางมาใช้ประโยชนืด้านการบำรุงร่างกายและการรักษาโรค สมุนไพร สามารถใช้ประโยชน์จาก น้ำมันหอมระเหย เมล็ด แก่นไม้ เนื้อไม้ สมุนไพร สรรพคุณของฝาง มีดังนี้

• น้ำมันระเหยจากฝาง สรรพคุณเป็นยาสมานอย่างอ่อน แก้ท้องเดิน ลดความดัน
• เมล็ดฝาง สรรพคุณเป็นยาระบาย แก้ท้องผูก
• เปลือกลำต้นฝาง สรรพคุณรักษาวัณโรค ช่วยสมานแผล
• แก่นฝาง สรรพคุณบำรุงร่างกาย บำรุงเลือด ทำให้เลือดไหลเวียนดี ลดไข้ แก้ร้อนใน ขับเสมหะ แก้ไอ รักษาหวัด รักษาหืดหอบ แก้ท้องร่วง รักษาแผลลำไส้ รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยขับประจำเดือน  แก้ปวดมดลูก ช่วยคุมกำเนิด ช่วยขับหนอง รักษาโรคผิวหนัง แก้ปวด แก้บวมช้ำ แก้ปวดเมื้อย
• เนื้อไม้ฝาง สรรพคุณรักษาวัณโรค แก้ร้อนใน ขับเสมหะ แก้ท้องร่วง ช่วยสมานแผล บำรุงสำหรับสตรีหลังคลอด

โทษของฝาง

สำหรับข้อควรระวังในการใช้ประโยชน์จากฝางด้านการบำรุงร่างกายและการรักษาโรค มีดังนี้

• แก่นฝาง มีสรรพคุณช่วยคุมกำเนิด สำหรับคนที่ต้องการมีบุตร ไม่ควรกินดื่มน้ำที่มีส่วนผสมของฝาง
• เมล็ดฝาก มีสรรพคุณทำให้ท้องเสีย ไม่ควรรับประทานในปริมาณที่มากเกินไป
• แก่นฝางสรรพคุณช่วยขับระดูสตรี สำหรับสตรีีที่ท้องอื่นๆไม่ควรรับประทานเครื่องดื่มที่มีฝางเป็นส่วนประกอบ

วิธีเตรียมฝางเพื่อทำยาเป็นขับโลหิตระดูของสตรี

• ช่างฝางเสน ปริมาร 15 กรัม และ แก่นขี้เหล็ก 7.5 กรัม
• นำไปต้มกับน้ำสะอาด จนน้ำเปลี่ยนสี
• ใช้ดื่มก่อนประจำเดือนมา ช่วยทำให้ประจำเดือนไม่มีกลิ่นเหม็น และ มาสม่ำเสมอตรงเวลา บำรุงโลหิต

วิธีเตรียมฝางเพื่อทำยารักษาอาการประจำเดือนมาไม่เป็นปกติ 

• เตรียมวัตถุดิบ ได้แก่ แก่นฝางแห้งปริมาณ 70 กรัม ผงโกฐน้ำเต้าปริมาณ 30 กรัม และ น้ำประสานทองบดเป็นผงปริมาณ 15 กรัม
• นำมาต้มกับน้ำสะอาด จนละลายดี เติมเหล้าเข้าผสมตามชอบ
• ใช้ดื่มครั้งละแก้ว 2 ครั้งต่อวัน รักษาให้ประจำเดือนมาปกติได้ดี

Fongza.com เว็บไซต์ที่ทำเนื้อหาเกี่ยวกับการให้ความรู้ด้านสุขภาพ โดยเราเชื่อว่าสุขภาพที่ดีต้องดีทั้งสุขภาพกายและสุขภาพใจ เนื้อหาของเราจึงประกอบด้วย โรคต่างๆ การรักษาโรค สมุนไพร การเลี้ยงลูก แม่และเด็ก การออกกำลังกาย ความสวยความงาม โหงวเฮ้ง และ อาหารสุขภาพ โดยเน้นการให้ความรู้ ไม่ได้มีเจตนาให้คำวินิจฉัยการรักษาโรค การที่ท่านนำเนื้อหาของเราไปใช้ประโยชน์ให้ปรึกษาผู้เชียวชาญก่อน หากป่วยให้เข้ารับการรักษากับแพทย์เท่านั้น

ขอบคุณท่านผู้สนับสนุนการทำเนื้อหา ทรัพทย์ทวี จำหน่ายถุงกระสอบ ถุงกระสอบสำหรับงานขนย้ายต่างๆ ถุงสายรุ้ง ถุงไนลอน ถุงการ์ตูน และ ถุงล้อลาก ถุงราคาถูกที่ใครๆก็จับต้องได้