ลูกสำรอง พุงทะลาย สมุนไพร ช่วยลดความอ้วน ต้นสำรองเป็นอย่างไร คุณค่าทางโภชนาการ สรรพคุณบำรุงร่างกาย แก้เจ็บคอ เป็นยาระบาย ช่วยขับพยาธิ โทษของลูกสำรองมีอะไรบ้าง
ต้นสำรอง ภาษาอังกฤษ เรียก Malva nut ชื่อวิทยาศาสตร์ของลูกสำรอง คือ Scaphium scaphigerum (Wall. ex G. Don) G.Planch. พืชตระกูลชบา สำหรับชื่อเรียกอื่นๆของสำรอง เข่น หมากจอง บักจอง ท้ายเภา ฮวงไต้ไฮ้ พ่างต้าห่าย เป็นต้น สำหรับต้นสำรอง สามารถพบได้ทั่วไปในป่าดงดิบ และ ป่าพื้นราบ ของประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ไทย พม่า เวียดนาม มาเลเซีย และ อินโดนีเซีย สำหรับในประเทศไทยพบต้นสำรองมากในทางภาคตะวันออก จังหวัดระยอง จันทบุรี และ ตราด เป็นต้นฃ
ลูกสำรอง มีสรรพคุณเด่น คือ ช่วยลดความอ้วน มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่ง คือ พุงทะลาย เนื่องจากลูกสำรอง เมื่อรับประทานเข้าไปจะพองตัวได้ดี ทำให้ร่างกายรู้สึกอิ่มไม่หิว ช่วยกำจัดไขมัน และ ช่วยดูดซับไขมันและขับถ่ายออกมาทางอุจจาระได้ดี
ลักษณะของต้นสำรอง
ต้นสำรอง เป็นไม้ยืนต้น พบทั่วไปตามป่าดงดิบและป่าตามพื้นราบ สามารถขยายพันธ์โดยการเพาะเมล็ดพันธ์ ซึ่งรายละเอียดของต้นสำรอง มีดังนี้
- ลำต้นสำรอง ลักษณะลำต้นกลม เนื้อไม้เป็นไม้เนื้อแข็ง ความสูงประมาณ 20 ถึง 40 เมตร เปลือกของลำต้นแตกสะเก็ด สีน้ำตาล เปลือกด้านในมีสีน้ำตาลอมแดง
- ใบสำรอง ลักษณะเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกันตามกิ่ง ใบเป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบมน สีเขียวเข้ม ใบเป็นมัน ขอบใบเป็นลูกคลื่นเล็กน้อย
- ดอกสำรอง ลักษณะดอกเป็นช่อ ออกดอกบริเวณกิ่ง กลีบดอกสีขาว เกสรตัวผู้สีเหลือง และ เกสรตัวเมียสีแดง ดอกสำรองจะออกดอกประมาณเดือนมกราคมของทุกปี
- ผลของลูกสำรอง ลักษณะของผลคล้ายรูปไข่ ผลดิบสีเขียว ผลแก่สีน้ำตาล ส่วนท้ายของผลจะมีแผ่นบางๆสีน้ำตาลคล้ายใบเรือ เรียกว่า ปีก
- เมล็ดสำรอง ลักษณะผลรีคล้ายกระสวย เปลือกของเมล็ดสำรองแข็ง สีน้ำตาล
คุณค่าทางโภชนาการของลูกสำรอง
สำหรับการนำสำรองมารับประทานเป็นอาหาร นิยมนำลูกสำรองมารับประทาน ซึ่งนักโภชนาการได้ศึกษาคุณค่าทางโภชนาการของลูกสำรอง ขนาด 100 กรัม พบว่าให้พลังงาน 4,175.24 แคลอรี มีสารอาหารสำคัญประกอบด้วย กากใยอาหาร 64.12 – 76.45% โปรตีน 3.75-9.5 % ไขมัน 0.41 – 9.5% คาร์โบไฮเดรต 62% ซึ่งคาร์โบไฮเดรตที่พบส่วนมากเป็นน้ำตาลโมโนแซกคาไรด์ ได้แก่ Arabinose , Galactose , Glucose , Mannose , Rhamnose และ Xylose เป็นต้น นอกจากนี้ในลูกสำรอง พบว่ามีสาร Glucorine 15% , Pentose 24% และสาร Bassorin เป็นต้น
สรรพคุณของลูกสำรอง
สำหรับการนำสำรองมาใช้ประโยชน์เพื่อการบำรุงร่างกายและการรักษาโรค สามารถใช้ประโยชน์จาก ผลสำรอง หรือ ลูกสำรอง ใบ เปลือก แก่นไม้ และ ราก สรรพคุณของสำรอง มีรายละเอียด ดังนี้
- ลูกสำรอง สรรพคุณช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด รักษาโรคเบาหวาน ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด ลดความอ้วน ช่วยกระชับร่างกาย ช่วยลดความดันโลหิต ป้องกันโรคหัวใจ บรรเทาอาการไข้ แก้ร้อนใน แก้กระหายน้ำ แก้ไอ แก้เจ็บคอ ช่วยขับลม ช่วยบำรุงสำไส้ ช่วยกระตุ้นการขับถ่าย แก้ท้องเดิน แก้ท้องเสีย และ บรรเทาอาการตาอักเสบ รักษาตาบวมแดง
- ใบสำรอง สรรพคุณช่วยขับลม และ เป็นยาถ่ายพยาธิ
- เปลือกลำต้น สำรองสรรพคุณช่วยลดไข้ แก้ท้องเสีย รักษาโรคเลื้อน
- แก่นไม้ต้นสำรอง สรรพคุณช่วยลดไข้ แก้ท้องเสีย รักษาโรคเลื้อน
- รากต้นสำรอง สรรพคุณแก้ท้องเสีย แก้พยาธิผิวหนัง แก้ไอ และ ช่วยขับลม
โทษของสำรอง
สำหรับการใช้ประโยชน์จากสำรอง ปัจจุบันมีการนำลูกสำรอง มาทำ น้ำสำรอง รับประทาน เชื่อว่าจะช่วยลดความอ้วน และ เป็นยาบำรุงร่างกาย แต่การรับประทานมากเกินไปอาจจะทำให้เกิดโทษได้ ซึ่งโทษของสำรอง มีรายละเอียด ดังนี้
- สำรองจะมีฤทธิ์กระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาว จึงเหมาะสำหรับผู้ที่มีร่างกายเป็นปกติ แต่ไม่แนะนำสำหรับเด็ก ผู้เป็นภูมิแพ้ และ สตรีมีครรภ์ เนื่องจากบุคคลเหล่านี้มีภูมิที่ไว อาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้ง่ายขึ้น
ลูกสำรอง หรือ พุงทะลาย สมุนไพร ช่วยลดความอ้วน ลักษณะของต้นสำรองเป็นอย่างไร คุรค่าทางโภชนาการลูกสำรอง สรรพคุณของลูกสำรอง เช่น ดูดไขมัน บำรุงร่างกาย แก้เจ็บคอ เป็นยาระบาย ช่วยขับพยาธิ โทษของลูกสำรองมีอะไรบ้าง
