บอระเพ็ด รสขม ใช้ทำยารักษาโรคได้มากมาย นิยมใช้เถามาปรุงยา สรรพคุณของบอระเพ็ด บำรุงผิวพรรณ ช่วยเจริญอาหาร บำรุงเลือด สามารถประใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน

บอระเพ็ด ภาษาอังกฤษ เรียก Heart leaved moonseed  ชื่อวิทยาศาตร์ของบอระเพ็ด คือ Tinospora crispa (L.) Hook. f. & Thomson สำหรับชื่ออื่นๆของบอระเพ็ด เช่น จุ่งจิง เครือเขาฮอ ตัวเจตมูลยาน เถาหัวดำ เจตมูลหนาม หางหนู เป็นต้น

ลักษณะของต้บอระเพ็ด

ต้นบอระเพ็ด เป็นพืชท้องถิ่น สามารถพบได้ทุกภาคของประเทศไทย และ สามารถพบมากตามป่าดงดิบและป่าเบญจพรรณ บอระเพ็ดจะเป็นเภาเกาะตามพุ่มไม้ใหญ่ เถาบอระเพ็ดจะเลื้อยตามต้นไม้ต่างๆ สามารถขยายพันธ์โดยการเพาะเมล็ดพันธุ์ และ การปักชำ ลัษณะของต้นบอระเพ็ด มีดังนี้

• ลำต้นบอระเพ็ด เป็นลักษณะเถาไม้เนื้ออ่อน ยาวมากกว่า 10 เมตร ผิวของลำต้นเป็นตะปุ่มตะป่ำ เถามีสีเขียวเข้ม และหากเถามีอายุมากจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง เถาบอระเพ็ดน้ำยางสีเหลือง เถาบอระเพ็ดรสขมจัด
• ใบบอระเพ็ด เป็นลักษณะใบเดี่ยว เรียงสลับกันจามเถา ลัษณะของใบคล้ายรูปหัวใจ เหมือนใบพลู ขอบใบเรียบ ปลายใบมีหยัก ใบบอระเพ็ดมีสีเขียวเข้ม มีขนอ่อนๆ
• ดอกบอระเพ็ด ลักษณะเป็นช่อ ดอกออกตามซอกใบ เกสรมีสีขาว
• ผลบอระเพ็ด ลักษณะกลมรี มีเปลือกบางๆห่อหุ้ม ผลบอระเพ็ดมีสีเขียว และ ผลสุกมีสีเหลือง

สรรพคุณของบอระเพ็ด

บอระเพ็ดมีรสขม นิยมนำมาทำยารักษาโรค สำหรับการใช้ประโยชน์จากบอระเพ็ดด้านการบำรุงร่างกายและการรักษาโรค สามารถใช้ประโยชน์จาก ใบ เถา ผล ดอก และ ราก ซึ่งสรรพคุณของบอระเพ็ด มีดังนี้

• ใบบอระเพ็ด สรรพคุณบำรุงผิวพรรณ ช่วยชะลอวัย บำรุงเส้นผม ทำให้เส้นผมดกดำ แก้ผมร่วง แก้อาการคันหนังศีรษะ รักษารังแค รักษาชันนะตุ บำรุงร่างกาย เป็นยาอายุวัฒนะ ลดความอ้วน ลดความดัน บำรุงเลือด ช่วยลดไข้ สร้างความชุ่มชื่นในลำคอ บำรุงเหงือกและฟัน ช่วยขับพยาธิ แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ช่วยรักษาโรคผิวหนัง
• ดอกบอระเพ็ด สรรพคุณช่วยฆ่าพยาธิในท้อง ช่วยฆ่าพยาธิในฟัน และ ช่วยฆ่าพยาธิในหู แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
• รากบอระเพ็ด สรรพคุณเป็นยาอายุวัฒนะ เสริมสร้างภูมิต้านทานโรค ป้องกันมะเร็ง ลดความดัน ช่วยเจริญอาหาร ช่วยดับพิษร้อน ช่วยลดไข้ บำรุงเหงือกและฟัน แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ช่วยขับลม แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
• เถาบอระเพ็ด สรรพคุณบำรุงร่างกาย แก้กระหายน้ำ เป็นยาอายุวัฒนะ ลดน้ำตาลในเลือด รักษาเบาหวาน ลดความดันโลหิต ช่วยเจริญอาหาร แก้ร้อนใน ช่วยขับเหงื่อ ช่วยลดไข้ รักษาไข้มาลาเรีย บำรุงเลือด บำรุงเหงือกและฟัน แก้ปวด ช่วยขับพยาธิไส้เดือน ช่วยบำรุงน้ำดี แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ช่วยรักษาโรคผิวหนัง
• ผลบอระเพ็ด สรรพคุณใช้ลดไข้ บำรุงเหงือกและฟัน แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย

โทษของบอระเพ็ด

สำหรับการใช้ประโยชน์จากบอระเพ็ด มีข้อควรระวัง ดังนี้

• กบอระเพ็ดการใช้เป็นเวลานานและในประมาณมากๆติดต่อกัน อาจทำให้มือเท้าเย็น แขนขาหมดแรงได้
• มีการศึกษาสารสกัดจากบอระเพ็ด ทดลองในหนูขาว พบว่าการบริโภคบอระเพ็ดในปริมาณมากติดต่อเป็นเวลานานเป็นพิษต่อไต ทำให้เป็นพิษต่อไตได้ สำหรับผู้ป่วยโรคตับและโรคไตไม่ควรรับประทานบอระเพ็ดในปริมาณมากๆติดต่อกันนานๆ

ว่านหางจระเข้ Aloe สมุนไพร สรรพคุณบำรุงผิวพรรณ ช่วยให้แผลหายเร็ว บรรเทาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก พุพอง แผลเป็นหนอง ผิวหนังอักเสบ รักษาเบาหวานได้

ว่านหางจระเข้ ภาษาอังกฤษ เรียก Aloe ส่วนชื่อวิทยาศาสตร์ของว่านหางจระเข้ คือ Aloe vera (L.) Burm.f. สำหรับชื่อเรียกอื่นของว่านหางจระเข้ เช่น ว่านไฟไหม้ หางตะเข้ เป็นต้น เนื้อของว่านหางจระเข้ นำมาทำเป็นเครื่องดื่มได้ มีประโยชน์ต้านอนุมูลอิสระ บำรุงร่างกาย ต้านมะเร็ง ว่านหางจระเข้นิยมใช้รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แผลสด มีสาร Glycoprotein พวก Aloctin A จัดเป็น Anti-inflammatory อย่างดี สามารถพบได้ทั้งต้นของว่านหางจระเข้

ประโยชน์ของว่านหางจระเข้ นอกจากจะเป็นสมุนไพรบำรุงระบบของร่างกายแล้ว ยังมีประโยชน์อื่นๆ อีกมากมาย เช่น เป็นส่วนประกอบสำคัญของผลิตภัณฑ์บำรุงผิวต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น เครื่องสำอาง โลชั่นบำรุงผิว สบู่อาบน้ำ แชมพูสระผม ครีมทาแผลสด แผลพุพอง แผลหนอง อักเสบ นอกจากนี้ว่าหางจระเข้นิยมใช้เป็นอาหาร ประเภทของหวาน เช่น น้ำวุ้นลอยแก้ว วุ้นแช่อิ่ม น้ำว่านหางจระเข้

ลักษณะของต้นว่านหางจระเข้

ต้นว่านหางจระเข้เป็นพืชล้มลุก อายุหลายปี เป็นพืชในเขตร้อน สามารถขยายพันธ์โดยการแยกหน่อ ลักษณะของต้นว่านหางจระเข้ มีดังนี้

• ลำต้นว่านหางจระเข้ ลักษณะของลำต้น ความสูงประมาณ 20 เซนติเมตร
• ใบว่านหางจระเข้ ลักษณะใบหนา อวบน้ำ ใบมีสีเขียวอ่อน เต็มไปด้วยจุดยาวมีสีขาวอ่อน ใบออกเรียงเวียนรอบต้น โดยโคนใบใหญ่ ปลายต้นใบเล็ก ปลายใบมีความแหลม ขอบใบมีรอยหยัก มีหนามแหลมขึ้นเล็ก ๆ สีขาว ภายในใบมีวุ้นสีเขียวอ่อน
• ดอกว่านหางจระเข้ ออกดอกเป็นช่อ กระจายที่ปลายยอด ดอกมีสีแดงและอมสีเหลือง
• ผลว่านหางจระเข้ ลักษณะเป็นผลแห้งรูปกระสวย

สรรพคุณของว่านหางจระเข้ 

สำหรับการใช้ประโยชน์ของว่านหางจระเข้ จะใช้ประโยชน์จากวุ้นของใบว่านหางจระเข้ สรรพคุณของว่านหางจระเข้ มีดังนี้

• รักษาโรคเบาหวาน เนื่องมีน้ำตาลน้อย ช่วยให้อิ่มท้อง ลดการบริโภคน้ำตาล
• รักษาแผลสด แผลจากของมีคม แผลปากเปื่อย แผลฝีมีหนอง แผลไฟไหม้ ลดฝ้า
• รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยป้องกันการเกิดแผลในกระเพาะ
• เป็นยาระบาย น้ำยางของว่านหางจระเข้มี สารแอนทราควิโนน ( Anthraquinone ) ออกฤทธิ์เป็นยาระบายชั้นดี
• รักษาอาการท้องผูก ท้องเฝ้อ
• รักษาริดสีดวงทวาร
• รากและเหง้าของว่านหางจระเข้า ใช้รักษาโรคหนองใน รักษาตกขาวผิดปรกติ

โทษของว่านหางจระเข้

สำหรับการใช้ประโยชน์จากว่านหากจระเข้ มีสรรพคุณและประโยชน์มากมาย แต่การใช้ว่านหางจระเข้มีข้อควรระวัง โทษของว่านหางจระเข้ มีดังนี้

• วุ้นว่านหางจระเข้ หากนำมาใช้ทำยาทาผิวจะต้องทำให้สะอาด เพราะหากไม่สะอาดจำทำให้ติดเชื้อมากขึ้น
• น้ำยางของว่านหางจระเข้เป็นยาถ่าย ควรหลีกเลี่ยงในหญิงตั้งครรภ์หรือสตรีมีประจำเดือน