มะขามป้อม มะขามอินเดีย ผลไม้วิตามินซีสูง สรรพคุณของมะขามป้อม บำรุงร่างกาย บำรุงผิวพรรณ ช่วยขับของเสีย ลักษณะของต้นมะขามป้อม คุณค่าทางโภชนาการและโทษเป็นอย่างไร
ต้นมะขามป้อม ( Indian gooseberry ) จัดเป็นพืชพื้นบ้านชนิดหนึ่ง ผลมะขามป้อมมีรสเปรียว ชื่อวิทยาศาสตร์ของมะขามป้อม คือ Phyllanthus emblica L. สำหรับชื่อเรียกอื่นๆของมะขามป้อม เช่น กำทวด กันโตด หมากขามป้อม มั่งลู่ สันยาส่า เป็นต้น มะขามป้อม มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่ง คือ มะขามอินเดีย
ต้นมะขามป้อม ขึ้นได้ดีในภูมิประเทศเขตร้อน พบมากตามป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และ ป่าดิบเขา ของประเทศไทย พบมากในภาคเหนือ และ ภาคอีสาน มะขามป้อม คือ ต้นไม้ประจำจังหวัดสระแก้ว
ลักษณะของต้นมะขามป้อม
ต้นมะขามป้อม สามารถขึ้นได้ดีในภูมิประเทศเขตร้อน จึงสามารถพบมะขามป้อมได้ในประเทศไทย และ ประเทศอินเดีย รวมถึงประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มะขามป้อมเป็นไม้ยืนต้น ขนาดกลาง สามารถขยายพันธ์ โดยการเพาะเมล็ดพันธ์ ลักษณะของต้นมะขามป้อม มีดังนี้
- ลำต้นมะขามป้อม มีความสูงประมาณ 8 – 10 เมตร ลักษณะของลำต้นตั้งตรง เปลือกมีผิวเรียบ มีน้ำตาล สามารถลอกออกเป็นแผ่นๆได้ เนื้อไม้มีสีแดง ต้นมะขามป้อมแตกกิ่งก้านสาขา เป็นทรงพุ่ม
- ใบมะขามป้อม มีขนาดเล็ก ทรงรี สีเขียว เหมืิอนต้นมะขาม ใบเป็นใบประกอบ มีจำนวนมาก ตามกิ่งของมะขามป้อม ใบมีสีเขียว ใบเรียบ ปลายใบมน ใบแก่จะออกสีน้ำตาล หรือ สีส้ม และ จะร่วงหล่น
- ดอกมะขามป้อม ออกดอกเป็นกระจุกตามปลายกิ่ง ดอกมีขนาดเล็ก สีขาวอมเหลือง
- ผลมะขามป้อม สีเขียวอ่อน ลักษณะทรงกลมแบน เปลือกของผลมะขนป้อมลักษณะ เรียบ มัน เนื้อผลมะขามป้อมอ่อน ชุ่มน้ำ รสเปรี้ยว ภายในผลมีเมล็ด แข็ง
คุณค่าทางโภชนาการของมะขามป้อม
นักโภชนาการได้ศึกษาคุณค่าทางโภชนาการของมะขามป้อม โดยศึกษาจากผลมะขามป้อมสด และ ผลมะขามป้อมแช่อิ่ม โดยรายละเอียดของคุณค่าทางโภชนาการของมะขามป้อม มีดังนี้
คุณค่าทางโภชนาการของผลมะขามป้อมแช่อิ่ม ขนาด 100 กรัม ได้พลังงาน 222 กิโลแคลอรี มีสารอาหารสำคัญและวิตามิน ประกอบด้วย น้ำ 37.60 กรัม คาร์โบไฮเดรต 59.80 กรัม ไขมัน 0.60 กรัม ไนอะซิน 0.1 มิลลิกรัม กากใยอาหาร 1 กรัมธาตุแคลเซียม 39 มิลลิกรัม โปรตีน 0.50 กรัม ธาตุเหล็ก 1.2 มิลลิกรัม ธาตุฟอสฟอรัส 18 มิลลิกรัม วิตามินบี 0.02 มิลลิกรัม และ วิตามินซี 3 มิลลิกรัม
คุณค่าทางโภชนาการของผลมะขามป้อมสด ขนาด 100 กรัม ได้พลังงาน 58 กิโลแคลอรี ในผลสดมะขามป้อมมีสารอาหารและวิตามิน ต่างๆ ประกอบด้วย น้ำ 84.10 กรัม คาร์โบไฮเดรต 14.30 กรัม ไขมัน 0.50 กรัม กากใยอาหาร 2.40 กรัม ธาตุแคลเซียม 29 มิลลิกรัมโปรตีน 0.70 กรัม ธาตุฟอสฟอรัส 21 มิลลิกรัม ธาตุเหล็ก 0.5 มิลลิกรัม ไนอะซิน 0.2 มิลลิกรัม วิตามินเอ 100 หน่วยสากล วิตามินบี 10.03 มิลลิกรัม และ วิตามินซี 276 มิลลิกรัม
นอกจากนี้และ การศึกษาสารเคมีต่างๆในมะขามป้อม สามารถพบสารสำคัญมากมาย จาก เมล็ดมะขามป้อม เปลือกลำต้น ใบมะขามป้อม กิ่งมะขามป้อม และ รากมะขามป้อม โดยรายละเอียดของสารต่างๆ มีดังนี้
- เปลือกลำต้น มี สารแทนนิน สารลูพิออล และ สารลูโค เดลฟินิดิน
- รากมะขามป้อม มี กรดเอลลาจิก และ สารลูพิออล
- ใบมะขามป้อม มี สารแทนนิน กรดมาลิก และ สารลูพิออล
- เมล็ดมะขามป้อม มีน้ำมันหอมระเหย ฟอสฟาไทด์
- กิ่งมะขามป้อม มี สารแทนนิน
สรรพคุณมะขามป้อม
สำหรับสรรพคุณของมะขามป้อม ด้านการบำรุงร่างกายและรักษาโรคนั้น สามารถใช้ประโยชน์จากใบมะขามป้อม ผลมะขามป้อม เปลือกมะขามป้อม และ เมล็ดมะขามป้อม โดยรายละเอียดของสรรพคุณของมะขามป้อม มีดังนี้
- ใบและผลของมะขามป้อม สรรพคุณป้องกันโรคมะเร็ง บำรุงผิวพรรณ ช่วยขับสารพิษในร่างกาย ช่วยขับปัสสาวะ เสริมสร้างภูมิต้านทานร่างกาย แก้กระหายน้ำ ช่วยคลายกล้ามเนื้อ ลดน้ำตาลในเลือด ลดเสมหะ บำรุงเหงือกและฟัน รักษาแผลในปาก ป้องกันเลือดออกตามไรฟัน ช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ช่วยขยายหลอดลม รักษาหอบหืด รักษาแผลไฟไหม้ รักษาโรคตาแดง
- เมล็ดของมะขามป้อม ในเมล็ดของมะขามป้อมมีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งสรรพคุณช่วยขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ และ ช่วยขับปัสสาวะ
- เปลือกลำต้นของมะขามป้อม สรรพคุณช่วยขับปัสสาวะ แก้อาหารเป็นพิษ และ รักษาโรคผิวหนัง
- แก่นไม้ของต้นมะขามป้อม สรรพคุณรักษาโรคผิวหนัง แก้อาหารเป็นพิษ และ ช่วยขับปัสสาวะ
โทษของมะขามป้อม
สำหรับโทษจากใช้ประโยชน์จากมะขามป้อม หรือ การรับประทานมะขามป้อม นั้นจะเกิดจากการใช้อย่างไม่เหมาะสม หรือ การกินในปริมาณที่มากเกินไป และ ติดต่อกันนานเกินไป ข้อควรระวังในการใช้มะขามป้อม มีดังนี้
- ผลมะขามป้อม มีรสเปรี้ยว สำหรับผู้ป่วยที่พึ่งรับการผ่าตัดในช่องท้อง หรือ มีโรคที่ระบบทางเดินอาหาร ไม่ควรกินมะขามป้อม
- มะขามป้อม มีสรรพคุณเป็นยาเย็น มีฤทธิ์เย็น ทำให้อณหภูมิร่างกายลดลง สำหรับคนที่มีภาวะร่างกายเย็น ไม่ควรกินมะขามป้อม เพราะจะทำให้ร่างกายเย็นเกินไป
- มะขามป้อม อาจทำให้เกิดภาวะเลือดออกผิดปกติ สำหรับผู้ป่วยที่มีแผนในการผ่าตัดควรงดกินมะขามป้อม อย่างน้อย 2 สัปดาห์
- มะขามป้อมมีสรรพคุณลดน้ำตาลในเลือด สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ที่มียาจากแพทย์อยู่แล้ว ควรปรึกษาแพทย์หากรับประทานมะขามป้อมในปริมาณที่มาก และ ติดต่อกันนานๆ
