มะละกอ สมุนไพร สรรพคุณหลากหลายมีประโยชน์ต่อสุขภาพ นิยมรับประทานผลสดๆ ต้นมะละกอเป็นอย่างไร สรรพคุณของมะละกอ บำรุงสายตา แก้ท้องผูก โทษของมะละกอ มีอะไรบ้าง
ต้นมะละกอ ( Papaya ) ชื่อวิทยาศาสตร์ของมะละกอ คือ Carica papaya L. ชื่อเรีกอื่นของมะละกอ เช่น ก้วยลา แตงต้น มะก้วยเทศ มะเต๊ะ ลอกอ และ บักหุ่ง เป็นต้น มะละกอ มีสารอาหารที่มีประโยชนืต่อร่างกาย มีวิตามินและแร่ธาตุ เช่น วิตามินซี วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี2 วิตามินบี3 ธาตุแคลเซียม ธาตุโซเดียม ธาตุฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก และ โปรตีน เป็นต้น
ลักษณะของต้นมะละกอ
มะละกอ เป็นพืชล้มลุก มีถิ่นกำเนิดในประเทศแถบอเมริกากลาง นิยมนำมารับประทานผลของมะละกอทั้งผลดิบและผลสุก สามารถขยายพันธ์ โดยการเพาะเมล็ด ลักษณะของต้นมะละกอ มีรายละเอียด ดังนี้
- ลำต้นมะละกอ มีความสูงประมาณ 2 – 8 เมตร ลำต้นตั้งตรง ไม่มีแก่น ลำต้นอวบน้ำ ที่ลำต้นมีน้ำยางสีขาว
- ใบมะละกอ เป็นลักษณะใบเดี่ยว ใบเรียงสลับรอบต้นบริเวณยอดของต้นมะละกอ โคนใบเว้า ปลายใบแหลม ขอบใบหยัก ลักษณะฟันเลื่อย
- กิ่งของมะละกอ มีลักษณะกลม บวมน้ำ ออกมาจากข้อของลำต้น ภายในกลวง และ อวบน้ำ
- ดอกมะละกอ ออกดอกเป็นช่อ สีขาวนวล กลิ่นหอม ดอกออกตามซอกใบ
- ผลมะละกอ ลักษณะยาวรี ปลายผลแหลม ผลดิบสีเขียว ผลสุกสีส้ม ภายในผลมีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดของผลดิบสีขาว เมล็ดของผลสุกมีสีดำ
สายพันธุ์ของมะละกอ
สำหรับสายพันธ์มะละกอมีหลายสายพันธ์ แนะนำสายพันธ์ต่างๆของมะละกอ มีดังนี้
- พันธุ์แขกดำ ลักษณะทรงพุ่มเตี้ย แข็งแรง ผลดิบเนื้อหนา ผลสุกสีส้มอมแดงเหมาะสำหรับบริโภคสุกและดิบ มะละกอแขกดำ มีหลายสายพันธ์ เช่น มะละกอแขกดำศรีสะเกษ มะละกอแขกดำท่าพระ1 มะละกอแขกดำท่าพระ2 มะละกอแขกดำท่าพระ3 แขกดำดำเนิน
- พันธุ์ปากช่อง เป็นพันธุ์ที่มีผลขนาดเล็กตรงตามความต้องการของตลาดยุโรป
- พันธุ์โกโก้ เป็นมะละกอพันธุ์เตี้ย ลำต้นแข็งแรง ลำต้นอ่อนมีสีม่วงอยู่ประปราย
- พันธุ์แขกนวล เป็นพันธุ์ที่กลายพันธุ์มาจากพันธุ์แขกดำปลูกมากที่อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี
- พันธุ์สายน้ำผึ้ง เป็นมะละกอพันธุ์เตี้ย ก้านใบยาวกว่าพันธุ์แขกดำ แต่แข็งแรงน้อยกว่า
- พันธุ์จำปาดะ มีลำต้นขนาดใหญ่ แข็งแรง
- พันธุ์โซโล ( Sunrise Solo ) เป็นมะละกอพันธุ์ที่นิยมปลูกมากในต่างประเทศ โดยเฉพาะที่มลรัฐฮาวาย
- มะละกอพันธุ์ครั่ง มีสีแดง อมม่วงอ่อน ตามก้านใบ และเป็นจุด ๆ ตามลำต้นสีเหมือนฝรั่งดิบ
- มะละกอฮอลแลนด์ ลำต้นใหญ่สีเขียว
- มะละกอพันธุ์ฟลอริด้า โทเลอแร้นต์ ได้มาจากการคัดเลือกของ Dr. R. Conover แห่งมหาวิทยาลัยฟลอริด้า ระหว่างปี ค.ศ.1979-1980
- พันธุ์ซันไรซ์ เป็นมะละกอผลเล้กกระทัดรัด น้ำหนักเฉลี่ย 400-500 กรัม เนื้อสีแดงเข้ม รสชาติอร่อย มีกลิ่นหอม
คุณค่าทางโภชนาการของมะละกอ
สำหรับการใช้ประโยชน์ของมะละกอ นิยมนำมารับประทาน ทั้งผลดิบและผลสุก ซึ่งมีนักโภชนาการได้ศึกษาคุณค่าทางโภชนาการของผลมะละกอทั้งสุกและดิบ มีรายละเอียด ดังนี้
- มะละกอดิบ คุณค่าทางโภชนาการของมะละกอดิบ ขนาด 100 กรัม พบว่าให้พลังงาน 43 กิโลแคลอรี มีสารอาหารสำคัญประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต 10.82 กรัม น้ำตาล 7.82 กรัม กากใยอาหาร 1.7 กรัม ไขมัน 0.26 กรัม โปรตีน 0.47 กรัม วิตามินเอ 47 ไมโครกรัม เบตาแคโรทีน 274 ไมโครกรัม ลูทีนและซีแซนทีน 89 ไมโครกรัม วิตามินบี 1 0.023 มิลลิกรัม วิตามินบี 2 0.027 มิลลิกรัม วิตามินบี 3 0.357 มิลลิกรัม วิตามินบี 5 0.191 มิลลิกรัม วิตามินบี 6 0.038 มิลลิกรัม วิตามินบี 9 38 ไมโครกรัม วิตามินซี 62 มิลลิกรัม วิตามินอี 0.3 มิลลิกรัม วิตามินเค 2.6 ไมโครกรัม ธาตุแคลเซียม 20 มิลลิกรัม ธาตุเหล็ก 0.25 มิลลิกรัม ธาตุแมกนีเซียม 21 มิลลิกรัม ธาตุแมงกานีส 0.04 มิลลิกรัม ธาตุฟอสฟอรัส 10 มิลลิกรัม ธาตุโพแทสเซียม 182 มิลลิกรัม ธาตุโซเดียม 8 มิลลิกรัม ธาตุสังกะสี 0.08 มิลลิกรัม และ ไลโคปีน 1,828 ไมโครกรัม
- มะละกอสุก คุณค่าทางโภชนาการของมะละกอสุก ขนาด 100 กรัม มีสารอาหารสำคัญประกอบด้วย โปรตีน 0.5 กรัม ไขมัน 0.1 กรัม วิตามินซี 70 มิลลิกรัม ธาตุแคลเซียม 24 มิลลิกรัม ธาตุฟอสฟอรัส 22 มิลลิกรัม ธาตุเหล็ก 0.6 มิลลิกรัม ธาตุโซเดียม 4 มิลลิกรัม วิตามินบี1 0.04 มิลลิกรัม วิตามินบี2 0.04 มิลลิกรัม และ วิตามินบี3 0.4 มิลลิกรัม
สรรพคุณของมะละกอ
สำหรับการใช้ประโยชน์จากมะละกอ ด้านการบำรุงรางกายและการรักษาโรค สามารถใช้ประโยชน์จากผลมะละกอ ทั้งผลดิบและผลสุก ยางมะละกอ และ รากมะละกอ สรรพคุณของมะละกอ มีดังนี้
- ผลดิบของมะละกอ สรรพคุณช่วยขับน้ำดี ช่วยย่อยไขมัน ขับน้ำเหลือง บำรุงน้ำนม ขับพยาธิ รักษาโรคริดสีดวงทวาร ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน ช่วยป้องกันเลือดอกตามไรฟัน ช่วยบำรุงสายตาและระบบประสาท
- ผลสุกของมะละกอ สรรพคุณเป็นยาระบาย แก้อาการท้องผูก
- ยางมะละกอ สรรพคุณช่วยระบาย เป็นยาช่วยย่อย และ ฆ่าพยาธิ
- รากของมะละกอ สรรพคุณช่วยขับปัสสาวะ รักษานิ่ว
โทษของมะละกอ
สำหรับมะละกอ การใช้ประโยชน์จากมะละกอ ต้องใช้ในปริมาณที่เหมาะสม หากใช้อย่างไม่เหมาะสมสามารถทำให้เกิดโทษได้ ข้อควรระวังของการบริโภคมะละกอ มีดังนี้
- สำหรับสตรีมีครรภ์ การบริโภคมะละกออาจไม่ปลอดภัย มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ชี้ว่า สารเคมีพาเพน ที่พบในมะละกอ เป็นพิษต่อทารกในครรภ์ ทำให้เกิดภาวะพิการแต่กำเนิดได้
- สำหรับผุ้ป่วยโรคเบาหวาน ไม่ควรกินมะละกอสุก เนื่องจากมะละกอสุกมีความหวาน อาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น เป็นอันตรายต่อร่างกาย
- ยางมะละกอ มีสารพาเพน และ สารลาเท็กซ์ อาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้ใยบางคน
มะละกอ ผลไม้ พืชพื้นบ้าน มีสรรพคุณหลากหลาย มีประโยชน์ต่อสุขภาพ นิยมรับประทานผลสดๆ ลักษณะของต้นมะละกอเป็นอย่างไร สรรพคุณของมะละกอ เช่น บำรุงสายตา แก้ท้องผูก โทษของมะละกอ มีอะไรบ้าง
